« Η ΩΡΑΙΟΤΗΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΥ »
Τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου
Καισαριανῆς, Βύρωνος καί Ὑμηττοῦ
κ. ΔΑΝΙΗΛ

Eμεῖς οἱ Χριστιανοί κατά τόν Ἅγιον Ἀπόστολον «οὐκ ἔχομεν ὧδε μένουσαν πόλιν ἀλλά τήν μέλλουσαν ἐπιζητοῦμεν» (Ἑβρ. ιγ' 14). Ὁ νοῦς μας καί ἡ καρδία μας εἶναι ἐστραμμένα πρός τήν αἰωνίαν πατρίδα καί τόν μόνιμον τόπον τῆς καταπαύσεως.

Μία ἀπό τίς ὑποσχέσεις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ τήν ὁποίαν ἔδωσε εἰς τούς ἁγίους Μαθητές καί Ἀποστόλους Του ἦταν:«Πορεύομαι ἑτοιμάσαι τόπον ὑμῖν καί ἐάν πορευθῶ καί ἑτοιμάσω ὑμῖν τόπον πάλιν ἔρχομαι καί παραλήψομαι ὑμᾶς πρός ἐμαυτόν, ἵνα ὅπου εἰμί ἐγώ, καί ὑμεῖς ἦτε»  (Ἰωάν. ιδ' 2-3).

Ὁ Ἴδιος ὁ Κύριος προσευχόμενος, ζητεῖ ἀπό τόν ἐπουράνιο Θεό καί Πατέρα Του: «Θέλω ἵνα ὅπου εἰμί ἐγώ κἀκεῖνοι ὦσι μετ᾽ ἐμοῦ ἵνα θεωρῶσι τήν δόξαν τήν ἐμήν ἥν δέδωκάς μοι» (Ἰωάν. ιζ' 24).

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μᾶς προτρέπει·«Σπουδάσωμεν οὖν εἰσελθεῖν εἰς ἐκείνην τήν κατάπαυσιν»  (Ἑβρ. δ' 11).

Ὁ θεῖος καί Εὐαγγελιστής Ἰωάννης εἶδεν τόν μακάριον αὐτόν τόπον τῆς αἰωνίας καταπαύσεώς μας καί διά τῆς γραφίδος του τόν περιγράφει εἰς τά κεφάλαια κα' καί κβ' τῆς Ἀποκαλύψεως. Ἤκουσε δέ ἀπό τοῦ στόματος τοῦ Θεοῦ ὅτι: «ὁ νικῶν κληρονομήσει ταῦτα»(Ἀποκ. κα' 7). Αὐτήν τήν κληρονομίαν θά καλέσει ὁ Κύριος νά λάβουν οἱ δίκαιοι, ὅταν θά στραφεῖ πρός αὐτούς λέγων: «Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός μου κληρονομήσατε τήν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπό καταβολῆς κόσμου» ( δηλ. «τήν ἑτοιμασμένη γιά σᾶς ἀπό τόν καιρό τῆς δημιουργίας») (Ματθ. κε' 34).

Τήν ὡραιότητα τοῦ Παραδείσου εἶδεν ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ὅστις «ἡρπάγῃ εἰς τόν Παράδεισον καί ἤκουσεν ἄρρητα ρήματα, ἅ οὐκ ἐξόν ἀνθρώπῳ λαλῆσαι» (Β' Κορινθ. ιβ' 4).

Ὁ Παῦλος ἁρπαγείς πρῶτον εἰς τόν τρίτον οὐρανόν καί ἐκ τούτου πάλιν εἰς τόν Παράδεισον ἀνέβη εἰς μυστικώτατα θεάματα καί ἀποκαλύψεις βαθυτέρας τῆς ὑπερουσίου Θεότητος. Ταῦτα πάντα εἶναι τελείως ἄγνωστα εἰς τόν νοῦν καί ἄρρητα εἰς τόν λόγον, καί δέν εἶναι δυνατόν στόν καθένα νά τά δεχθῆ καί τά νοήση, ἄν δέν ἐξέλθη ἀπό τήν ἀνθρωπίνην φυσικήν εὐτέλειαν καί ταπείνωσιν καί νά ἀνεβῆ εἰς τό ὑπέρ φύσιν μέ τήν ἄρρητον δύναμιν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

 Διά νά ὁμιλήσωμεν λοιπόν περί τοῦ Παραδείσου θά καταφύγωμεν εἰς τίς ἐμπειρίες, τίς ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ἐμπειρίες, τῶν Ἁγίων Πατέρων μας, οἱ ὁποῖοι ἀξιώθηκαν ὅπως ὁ Παῦλος ἔτι ζῶντες νά εἰσέλθουν εἰς τόν Παράδεισον. Ἐξ ὅσων ἐπετράπη εἰς ἐκείνους νά ἐννοήσουν καί νά ὁμιλήσουν θά δανεισθῶ ἔνια - μερικά - διά τήν κοινήν πάντων ἡμῶν ὠφέλειαν καί οἰκοδομήν.

Ἀπό ἐκεῖνα τά κεκρυμμένα πλούτη, ἀπό τούς αἰωνίους θησαυρούς τῆς Πατρικῆς θείας ἀγάπης, ἐπέλεξα νά παρουσιάσω εἰς τήν ἀγάπην Σας. Ἵνα ἐκ τῆς γνώσεως ταύτης αὐξηθῆ ὁ πόθος καί ἡ ἐπιθυμία νά γίνωμεν μέτοχοι τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν τά ὁποῖα ἡ χρηστότητα τοῦ Θεοῦ Πατρός ἡτοίμασε διά τούς ἀληθῶς ἀγαπῶντας Αὐτόν.

α

Πρωτίστως καί ὑπέρτατον ἀγαθόν καί πλοῦτος ἀδαπάνητος εἰς τόν Παράδεισον εἶναι ἡ ἕνωσις τοῦ Θεοῦ μέ τά πλάσματά Του. Αὐτός ἑπομένως εἶναι ὁ ὕψιστος καί ἀτίμητος θησαυρός τοῦ Παραδείσου: Ὁ ὑπεράπειρος ἐν Τριάδι Θεός, ὁ Ὁποῖος μέσα σέ ἕνα ὑπερχείλισμα τῆς ἀπείρου ἀγάπης Του προσφέρεται εἰς τούς ἀνθρώπους.

Αὐτός εἶναι ἠ Βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Αὐτός εἶναι ἡ αἰώνιος ζωή. Τό βεβαιώνει ὁ Ἴδιος ὁ Κύριός μας εἰς τήν συγκλονιστικήν Ἀρχιερατικήν Προσευχή Του. Τί λέγει; «Αὕτη δέ ἐστιν ἡ αἰώνιος ζωή, ἵνα γινώσκωσί σε τόν μόνον ἀληθινόν Θεόν καί ὅν ἀπέστειλας Ἰησοῦν Χριστόν» (Ἰωάν. ιζ' 3). Αὐτή δηλαδή εἶναι ἡ αἰώνια ζωή, λέγει ὁ Κύριος, «τό νά γνωρίζουν οἱ ἄνθρωποι διά τῆς ἑνώσεώς των μαζί Σου, Ἐσένα τόν μόνον ἀληθινόν Θεόν καί Ἐμένα, τόν Ἰησοῦν Χριστόν, πού Ἐσύ ἔστειλες εἰς τόν κόσμον».

Ναί, αὐτή ἡ θεία Κοινωνία εἶναι ὁ ἀτίμητος θησαυρός τοῦ Παραδείσου.

 Τά νηπτικά συγγράμματα τῶν Ὁσίων Πατέρων μας εἶναι κατάσπαρτα ἀπό θαυμαστές περιγραφές αὐτῆς τῆς ἐνθέου καταστάσεως τῶν ἀνθρώπων, τήν ὁποίαν ἀποδίδουν μέ πολλούς χαρακτηρισμούς καί ὀνόματα. Παρά ταῦτα ἄν κάποιος δέν ἔχη γευθῆ τό θεῖο τοῦτο μυστήριο εἶναι ἀδύνατο καί νά τό φαντασθῆ καί νά τό ἐννοήση καί νά τό περιγράψει.

Παραμένει πάντως, τῶν ἐφετῶν τό ἀκρότατον. Ἡ πιό μεγάλη ἐπιθυμία, ὁ πιό καυτός πόθος τό «σύν Θεῷ εἶναι».

Παράδεισος θέλει νά εἰπῆ, τό νά κάθεται τινάς εἰς τόν θρόνον τῆς Θεότητος καί νά μετέχη ἀπό τήν θείαν Τράπεζα, δηλαδή νά χαίρεται κατά μέθεξιν καί χάριν ἐκείνην τήν ἰδίαν εὐδαιμονίαν τήν ὁποίαν ὁ Θεός χαίρεται κατ᾽ οὐσίαν. Καί διά νά μή φανῆ ὑπερβολικός ὁ λόγος τοῦτος ὑπενθυμίζω τόν λόγον τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ: «Ὁ νικῶν δώσω αὐτῷ καθίσαι μετ᾽ ἐμοῦ ἐν τῷ θρόνῳ μου, ὡς κἀγώ ἐνίκησα καί ἐκάθησα μετά τοῦ Πατρός μου ἐν τῷ θρόνῳ αὐτοῦ» (Ἀποκ. γ' 21). Ἑρμηνεύων τόν Κυριακόν τοῦτον λόγον ὁ θεῖος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής εἶπε: «Πάντα ὅσα ὁ Θεός (εἶναι) καί ὁ κατά Χάριν τεθεωμένος ἔσται, χωρίς τῆς κατ᾽ οὐσίαν ταὐτότητος· ὥστε ἐκεῖνο τό ἀγαθόν πού ἠδυνήθη νά πληρώση ἀρκετά πρό τοῦ αἰῶνος τήν καρδίαν τοῦ ἄκρου ἀγαθοῦ, ἤτοι τοῦ Θεοῦ, αὐτό τό ἴδιον ἔχει νά πληρώνη ἀρκετά ἀμέσως καί τήν καρδίαν ἑνός μακαρίου.»

β'

Δεύτερον πλοῦτον, καί κάλλος ἀμήχα-νον, καί θεῖον ἀγαθόν καί θησαυρόν ἀνέκλειπτον θεωροῦμεν τήν θεωρία τῆς δόξης Θεοῦ.

Ἡ θεωρία τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ, περί τῆς ὁποίας ἀκούσαμε τόν Κύριό μας νά προσεύχεται, ὥστε νά δοθῆ αὐτή εἰς τούς ἰδικούς Του μαθητές, κάμνει μακαρίους τούς μακαρίους κατά τόν μακάριον Αὐγουστῖνον λέγοντα: «Μακάριος ἔσομαι εἰ γένωμαι ἐν τῷ τήν σήν δόξαν ὁρᾶν». Καί πάλιν: «αὕτη ἐστίν ἡ τελεία μακαριότης καί ἡ πᾶσα ἀνθρώπου δόξα, τό βλέπειν τό πρόσωπον τοῦ Θεοῦ αὐτοῦ».

Ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης παρατηρεῖ:«Ἀνίσως καί ὁ Θεός ἤθελε νά σοῦ φανερώνη ὀλίγον κατ᾽ ὀλίγον τίς θεῖες τελειότητές Του καί ὡραιότητες βέβαια ἠδύνατο εἰς ὅλην τήν αἰωνιότητα νά σέ κρατῆ πάντοτε εἰς νέα καί καινούργια θεάματα, ἄξια θαυμασμοῦ.»  Καί προσθέτει διαπορῶν καί θαυμάζων: «Ποῖον θαυμάσιον θέαμα θά εἶναι τότε τό νά βλέπης τόν Θεόν ἐν τῷ ἅμα ὅλον καί ἐν τῷ Θεῷ νά βλέπης καί ὅλους τούς λόγους τῶν ὄντων, αἰσθητῶν, νοητῶν, ὑλικῶν, ἀΰλων; Ταὐτόν εἰπεῖν, ἐν τῷ Θεῷ νά βλέπεις καί ὅλα τά πάντα.»

Ὁ θεῖος Γρηγόριος ὁ Διαλόγος καλῶς εἶπεν:«Τί οὐχ ὁρῶσιν οἱ τόν ὁρῶντα πάντα ὁρῶντες». Δηλαδή, «τί δέν βλέπουν αὐτοί πού βλέπουν τόν βλέποντα τά πάντα». (Βιβλ. Δ' τῶν Διαλόγων.)

Ὁ Μέγας Φωστήρ τῆς Καισαρείας Βασίλειος εἶπε περί τῆς θεωρίας τῶν μακα-ρίων « ὅτι πάντα συμπεριλαμβάνουσι καί κατανοοῦσι»(Λόγος «Περί παρθενίας»).

Οἱ θειοτάτοι Πατέρες διευκρινίζουν ὅτι«μόνα τά φυσικά προσόντα τῷ Θεῷ παρατίθενται τοῖς μακαρίοις εἰς ὅρασιν καί γνῶσιν καί ἀπόλαυσιν, οὐ μήν δέ καί θεία οὐσία, ἐξ ἧς ταῦτα ἀφανῶς καί ἀχωρίστως πρόεισιν. Αὕτη γάρ (ἡ θεία οὐσία) οὐ μόνον ἀκατάληπτος, ἀλλά καί πάντῃ (τελείως) ἄγνωστος ἐστί καί ἀόρατος τοῖς μακαρίοις».

Ἐάν τό νά καταλάβη ὁ νοῦς ὀλίγον τι τοῦ Θεοῦ εἶναι μεγαλωτάτη μακαριότης, κατά τόν ἱερόν Αὐγουστῖνον: «Θεοῦ δέ ἐπί ποσόν ἐφάψασθαι, μεγίστη μακαριότης ἐστί», πόσον ἀσυγκρίτως θά εἶναι ὁ νοῦς μακάριος ὁ ὁποῖος ἔχει νά γνωρίση καθαρώτατα καί τελειότατα τόν Θεόν, χωρίς ἐσόπτρον καί προκαλύμματος;

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος γράφει διευκρινιστικῶς τά ἑξῆς: «Ἔχομεν ἐπαγγελίαν γνώσεσθαι ποτέ, ὅσον ἐγνώσμεθα (Α' Κορινθ. ιζ' 12). Εἰ μή δυνατόν ἐνταῦθα ἔχειν τελείαν τήν τῶν ὄντων γνῶσιν, τί μοι τό λειπόμενον; Τί τό ἐλπιζόμενον; Βασιλείαν οὐρανῶν πάντως ἐρεῖς. Ἡγοῦμαι δέ μή ἄλλο τι τοῦτο εἶναι, ἤ τό τυχεῖν τοῦ καθαρωτάτου τε καί τελεωτάτου· τελεώτατον δέ τόν ὄντων γνῶσις Θεοῦ.» (Λόγος Κ' « Περί δόγματος καί καταστάσεως Ἐπισκόπων»§ 12.)

Ἑρμηνεία: «Ἔχομεν λάβει τήν ὑπόσχεσιν ὅτι θά Τόν γνωρίσωμεν κάποτε ὅσον μᾶς ἐγνώρισε. Ἄν δέν εἶναι δυνατόν ν᾽ ἀποκτήσω ἐδῶ τήν τελείαν γνῶσιν τῶν ὄντων, τί μοῦ λείπει; Τί ἐλπίζω; Τήν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, θά εἰπῆς ὁπωσδήποτε. Νομίζω, δέ αὐτό δέν εἶναι τίποτε ἄλλο, παρά νά κατορ-θώση κανείς νά συναντήση τό καθαρώτατον καί τελειότατον. Τελειότατον δέ τῶν ὄντων ἡ γνῶσις τοῦ Θεοῦ.»

Ὁ πρῶτος τῶν θεολόγων Ἰωάννης ὑψηγορεῖ:«ἐάν φανερωθῆ ὅμοιοι αὐτῷ ἐσόμεθα, ὅτι ὀψόμεθα αὐτόν καθώς ἐστίν»  (Α' Ἰωάν. γ' 2). Τοῦτο τό ρητόν σάν νά τό ἑρμηνεύη ὁ δεύτερος τῶν θεολόγων λέγει: «Τό δέ ἐκεῖθεν ταμιευσώμεθα, ἵνα ταύτην σχῶμεν τῆς φιλοπονίας τήν ἐπικαρπίαν, ὅλην τῆς Ἁγίας Τριάδος τήν ἔλλαμψιν, ἥτις ἐστί, καί οἵα, καί ὅση, εἰ θέμις τοῦτο εἰπεῖν» (Λόγος Κ' § 12). Δηλαδή:«Τό δέ ν᾽ ἀποταμιεύσωμεν ἐκεῖ, διά νά ἔχωμεν αὐτήν τήν ἐπικαρπίαν τοῦ κόπου μας, τήν ἔλλαμψιν ὅλην τῆς Ἁγίας Τριάδος, ποία εἶναι, καί τί λογῆς, καί πόση, ἄν ἐπιτρέπεται νά ἐκφρασθεῖ ἔτσι.»

Ὁ κορυφαῖος τῶν Ἀποστόλων Πέτρος διά μίαν στιγμήν ἔζησεν εἰς τήν μακαριότητα τοῦ σύν Θεῷ εἶναι καί ἐκ τῆς τερπνότητος καί γλυκύτητός της ἐμέθυσεν εἰς τοιοῦτον βαθμόν ὥστε νά περιφρονήση πᾶσαν ἄλλην γλυκύτητα καί νά ὁμολογήσῃ «καλόν ἐστίν ἡμᾶς ᾧδε εἶναι».

Αὐτήν τήν θείαν μακαριότητα εἶδεν καί ὁ Ἰωάννης ὁ τοῦ Χριστοῦ φίλος καί μαθητής ἠγαπημένος. «Καί ὁ θρόνος τοῦ Θεοῦ καί τοῦ Ἀρνίου ἐν αὐτῷ ἔσται (τῇ ἄνω Ἱερουσαλήμ). Καί οἱ δοῦλοι αὐτοῦ λατρεύσουσιν αὐτῷ καί ὄψονται τό πρόσωπον αὐτοῦ, καί τό ὄνομα αὐτοῦ ἐπί τῶν μετώπων αὐτῶν καί νύξ οὐκ ἔσται ἐκεῖ, καί χρείαν οὐκ ἔχουσι λύχνου καί φωτός ἡλίου, ὅτι Κύριος ὁ Θεός φωτιεῖ αὐτούς καί βασιλεύουσιν εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων.» (Ἀποκ. κβ' 3-5).

γ'

Τρίτη δόσις ἀγαθή καί τερπνότης εἰς τόν Παράδεισον εἶναι, ὅτι οἱ μακάριοι ἄνθρωποι θά εἶναι ὅμοιοι καί ἴσοι μέ τούς Ἀγγέλους - καί ὄχι παρά βραχύ ἠλαττωμένοι αὐτῶν - καί οἱ υἱοί τοῦ Θεοῦ, καθώς εἶπεν ὁ Κύριος: «ἰσάγγελοι γαρ εἰσί, καί υἱοί εἰσί τοῦ Θεοῦ τῆς ἀναστάσεως υἱοί ὄντες» (Λουκᾶ κ' 36). Δηλαδή «εἶναι ἴσοι πρός τούς Ἀγγέλους καί εἶναι υἱοί τοῦ Θεοῦ, ἐφ᾽ ὅσον εἶναι συμμέτοχοι τῆς Ἀναστάσεως». Καί ὄχι μόνον ἡ μετά τῶν Ἀγγέλων ἕνωσις, ἀλλά καί ἡ μεταξύ τῶν πιστῶν ἕνωσις καί κοινωνία εἶναι μία ἀκόμη θεσπεσία δωρεά τοῦ Θεοῦ στούς πιστούς.

Εἰς τόν Παράδεισον θά ζοῦν οἱ ἄνθρωποι καί θά εὑρίσκονται εἰς τήν πανευφρόσυνη ἐκείνη κατάσταση, ὅπου ὁ κάθε πιστός - λόγῳ τῆς ἑνώσεώς του μέ τόν Θεόν - θά εἶναι ἕνας ἰσχυρός, ἕνας πανίσχυρος μαγνήτης ἀγάπης γιά τά ἄλλα ὄντα. Πολύ περισσότερο θά εἶναι παμπόθητοι στήν κοινωνία αὐτῆς τῆς ἀγάπης οἱ Ἅγιοι. Σέ ἀσύλληπτο δέ βαθμό ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος, ἡ Ἁγία τῶν Ἁγίων.

Ἰδού οἱ αἰώνιοι θησαυροί τοῦ Παραδείσου.

- Οἱ παναρμόνιοι χοροί τῶν Ἀγγέλων καί πασῶν τῶν ἐπουρανίων δυνάμεων.

- Οἱ θεσπέσιοι χοροί τῶν Ἁγίων. Ἀπόστολοι, Προφῆτες, Πατριάρχες, Μάρτυρες, Ἱεράρχες, Ὅσιοι, Πνεύματα καί Ψυχές Δικαίων.

Ὅλοι θά συγκροτοῦν μίαν χοροστασίαν καί θά ὑμνοῦν τόν Κύριο, τόν Παντοκράτορα Θεό, τήν Παναγίαν Τριάδα.

Ἐξόχως ὁμιλεῖ διά τήν τιμήν ταύτην ὁ θεῖος Παῦλος - «τό στόμα τοῦ Χριστοῦ»  κατά τόν ἱερόν Χρυσόστομον - λέγων ὅτι: «οὐκέτι ἐστέ ξένοι... ἀλλά συμπολῖται τῶν ἁγίων καί οἰκεῖοι τοῦ Θεοῦ» (Ἑβρ. β' 20).

Ταύτην τήν οὐρανίαν συμπολιτείαν τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ περιγράφει ὁ Ἀπόστολος καί Εὐαγγελιστής Ἰωάννης εἰς τήν Ἀποκάλυψιν εἰς τήν ὅρασιν τῶν λυτρωμένων εἰς τόν οὐρανόν (κεφ. ζ' 9 καί ἑξῆς).

δ'

Τέταρτον κάλλος Παραδείσιον ἡ ἀπόλαυσις πάντων τῶν ἀγαθῶν. Ἀλλά καί ἡ βασιλική τιμή, πού θά ἀπολαμβάνουν οἱ ἑνωμένοι μέ τόν Θεόν πιστοί. Τόση καί τέτοια δόξα ἐνώπιον τῆς ὁποίας ὅλες οἱ δόξες καί οἱ τιμές αὐτοῦ τοῦ κόσμου δέν ἀποτελοῦν παρά σκιά, ἕνα φευγαλέο ὄνειρο.

Δυό τινά δείχνουν τήν μεγαλειότητα τοῦ Παραδείσου:

- Ἀφ᾽ ἑνός μέν ὅταν σκεφθοῦμε, ὅτι μία σταγόνα αὐτῆς τῆς δόξης δύναται νά διαλύση τήν δυστυχίαν καί τήν ταλαιπωρίαν τῆς κολάσεως. Σταγών μία. Ἐκ τούτου ἀναλογισθῆτε τόν πλοῦτο τῆς παραδεισένιας εὐτυχίας.

- Ἀφ᾽ ἑτέρου δέ, ὅταν ἐπίσης σκεφθοῦμε ὅτι ὅσοι δέν δυνηθοῦν νά ἀπολαύσουν τόν ἀκένωτον τοῦτον πλοῦτον τῆς θείας δόξης θά λυποῦνται τόσο ὥστε νά εἶναι ἀδύνατον νά παρηγορηθοῦν. Θά εἶναι ἀπαρηγόρητοι καί ἀπελπισμένοι ἔστω καί ἐάν ὑποθέσωμεν ὅτι ὅλη ἡ κτίσις ἔσπευδε εἰς παρηγορίαν των.

Τέτοια θά εἶναι ἡ βασιλική τιμή:

Οἱ Δίκαιοι θά λάμψουν ὡς ὁ ἥλιος. Ἡ δέ λάμψις των θά εἶναι ἄδυτος εἰς τήν ἀνέσπερον ἐκείνη ἡμέρα τῆς θείας βασιλείας.

Εἰς τόν Παράδεισον:

ἡ ζωή θά εἶναι μόνο ζωή χωρίς θάνατον

ἡ χαρά θά εἶναι μόνο χαρά χωρίς λύπην

ἡ ἡμέρα θά εἶναι μόνο ἡμέρα χωρίς νύκτα

ἡ εὐτυχία θά εἶναι μόνο εὐτυχία χωρίς δυστυχία.

Ἐν συντομίᾳ τά καλά θά εἶναι μόνο καλά, χωρίς κανένα κακό.

Ὅθεν καί εἶπεν ὁ ἱερός Αὐγουστῖνος:«μακάριός ἐστιν ὁ ἔχων πανθ᾽ ὅσα θέλει καί μηδέν φαῦλον ἐθέλων»,  δηλ. «εὐτυχής εἶναι ἐκεῖνος πού ἔχει πάντα ὅσα θέλει καί δέν θέλει τίποτε φαῦλον».

Αὐτήν τήν ἄληκτον χαρά καί δόξα προανήγγειλεν ὁ Θεός διά τοῦ μεγαλοφωνοτάτου τῶν Προφητῶν Ἠσαΐου λέγων: «οὐκ ἔσται σοι ἔτι ὁ ἥλιος εἰς φῶς ἡμέρας οὐδέ ἀνατολή σελήνης φωτιεῖ σου τήν νύκτα ἀλλ᾽ ἔσται σοι Κύριος φῶς αἰώνιον καί Θεός δόξα σου» (Ἠσαΐου ξ' 19).

Παρατηρεῖ κι᾽ ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης: «Δέν θέλουν ἔχει χρείαν οἱ μακάριοι οὔτε ἀπό ἀέρα, οὔτε ἀπό φαγητόν, οὔτε ἀπό πιοτόν, οὔτε ἀπό κανένα ἄλλο πρᾶγμα ἐπιθυμητόν τοῦ κόσμου τούτου· ἐπειδή ὁ Θεός ἔχει νά γίνη εἰς αὐτούς ἀντί δ᾽ ὅλα τά πράγματα καθώς λέγει ὁ θεῖος Παῦλος: ἵνα ᾖ ὁ Θεός τά πάντα ἐν πᾶσιν (Α' Κορινθ. ιε' 29)».

Τό ρητόν τοῦτο τοῦ οὐρανοβάμονος Παύλου οὕτως ἑρμηνεύει ὁ θεολογικώτατος Γρηγόριος ὁ Ναζιανζηνός:«Ἔσται ὁ Θεός τά πάντα ἐν πᾶσιν ἐν τῷ καιρῷ τῆς ἀποκαταστάσεως... ὅταν μηκέτι πολλά ὦμεν, ὥσπερ νῦν τοῖς κινήμασι καί τοῖς πάθεσιν, οὐδέν ὅλως Θεοῦ, ἤ ὀλίγον, ἐν ἡμῖν αὐτοῖς φέροντες, ἀλλ᾽ ὅλοι θεοειδεῖς, ὅλου Θεοῦ χωρητικοί καί μόνου. Τοῦτο γάρ ἡ τελείωσις, πρός ἥν σπεύδομεν».  (Λόγος Λ' ἤ «Περί Υἱοῦ β' § 6). Ἑρμηνεία: «Θά εἶναι δέ ὁ Θεός τά πάντα ἐν πᾶσιν κατά τόν καιρόν τῆς ἀποκαταστάσεως... ὅταν δέν θά εἴμεθα πλέον πολλά, ὅπως τώρα πού λόγῳ τῶν διαφόρων κινημάτων καί παθῶν δέν ἔχομεν ἐπάνω μας καθόλου Θεόν ἤ ἔχομεν ὀλίγον, ἀλλά ὁλόκληροι θεοειδεῖς, πού θά δυνάμεθα νά χωροῦμεν ὅλον τόν Θεόν καί μόνον αὐτόν. Αὐτό εἶναι ἡ τελείωσις πρός τήν ὁποίαν σπεύδομεν».

ε'

Αλλη ἀκένωτος πηγή χαρᾶς καί ἀδαπάνητος πλοῦτος εἶναι ἡ ἀνακαίνησις τῆς ὑπάρξεώς μας. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μᾶς διευκρινίζει: «οὐ γαρ ἐστίν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ βρῶσις καί πόσις, ἀλλά δικαιοσύνη καί εἰρήνη καί χαρά ἐν Πνεύματι ἁγίῳ» (Ρωμ. ιδ' 17). Δηλ.:«Διότι ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι φαγητά καί ποτά, ἀλλά δικαιοσύνη, εἰρήνη καί χαρά, πού χορηγεῖ τό Πνεῦμα τό Ἅγιον».

Εἰς ἐκείνην τήν ζωήν δέν θά εἰσέλθομεν ὅπως εἰς τήν παροῦσαν ἐν ἀσθενείᾳ καί ἀδυναμίᾳ, ἔχοντες ἀνάγκην τροφῆς καί ἐνδύσεως.

Καινοί, νέοι, ἀλλιώτικοι, διαφορετικοί θά εἰσέλθομεν εἰς τήν αἰώνιον ζωήν. Ἀνακαινισμένοι ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα, γεννημένοι ἀπ᾽ Αὐτό, θά εἴμεθα εἰς κατάστασιν ὑπάρξεως ἀσυγκρίτως ἀνωτέρα ἀπό αὐτή στήν ὁποία εὑρισκόμεθα τώρα.

 Οἱ δυνάμεις τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματός μας θά ἔχουν δοξασθῆ. Ἡ καρδία δέν θά εἶναι τόσον ἀθλία καί στενόχωρος, ὥστε νά τῆς εἶναι ἀδύνατον εἰς ἕνα καί τόν αὐτόν καιρόν νά δέχεται ἡδονήν παντός ἀγαθοῦ. Διότι εἰς τόν Παράδεισον τοῦτο θά συμβαίνει: ἡ καρδία θά δέχεται συγχρόνως ἡδονήν ἀπό παντός ἀγαθοῦ καί ἀπό ὅλα τά ἀγαθά. Ἐνῷ τώρα περιορισμένη δέχεται τήν ἡδονήν.

Ὁ νοῦς ἐπίσης δέν θά εἶναι τόσον στενός, ὅπως εἰς τήν παροῦσαν ζωήν καί κατάστασιν, εἰς τήν ὁποίαν μόλις ἕνα δύναται νά νοῇ - καί αὐτό ἀμφιβόλως - ψηλαφῶντας τά πράγματα, ὡσάν τυφλός, μέ συλλογισμούς καί συμπεράσματα καί μή ἔχοντας τήν ἀκριβῆ τούτων κατάληψιν.

Ἀλλά ἡ μέν καρδία δυναμωμένη ἀπό τό φῶς τῆς θείας δόξης θά ἐξαπλωθεῖ - διευρύνη - τοιουτοτρόπως τόν κόλπον της, ὥστε νά δύναται νά δέχεται τό πλήρωμα τῆς ἰδίας χαρᾶς τοῦ Κυρίου, ὅπως τήν ὑπεσχέθη: «ἵνα ἡ χαρά ἡ ἐμή ἐν ὑμῖν μείνῃ, καί ἡ χαρά ὑμῶν πληρωθῇ» (Ἰωάν. ιε' 11).

Ὁ δέ νοῦς ἐνδυναμωθείς ἀπό τό ἄπειρον ἐκεῖνο καί φυσικό φῶς τοῦ Θεοῦ τόσον θά πλατυνθῆ εἰς τήν θεωρίαν τῶν θείων προσόντων καί ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ, ὥστε νά γίνῃ καί αὐτός ἄναρχος καί ἀτελεύτητος καί ἄπειρος - κατά χάριν - καθώς εἶναι ἄναρχος καί ἀτελεύτητος καί ἄπειρος κατά φύσιν, ὁ ὑπ᾽ αὐτοῦ θεωρούμενος Θεός.

Εἰς αὐτήν τήν ἀένναον χαράν θά συμμετέχει ὁ ἄνθρωπος δι᾽ ὅλων τῶν μερῶν του - διά τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματός του. Ἀκούσωμεν τόν θεοκήρυκα Παῦλον λέγοντα:«Ἡμῶν γαρ τό πολίτευμα ἐν οὐρανοῖς ὑπάρχει, ἐξ οὗ καί σωτῆρα ἀπεκδεχόμεθα Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, ὅς μετασχηματίσει τό σῶμα τῆς ταπεινώσεως ἡμῶν εἰς τό γενέσθαι αὐτό σύμμορφον τῷ σώματι τῆς δόξης αὐτοῦ.»(Φιλιππ. γ' 21). Ἑρμηνεία: «Ἡ πατρίδα ὅμως ἡ δική μας εἶναι εἰς τούς οὐρανούς, ἀπ᾽ ὅπου καί περιμένομεν Σωτῆρα, τόν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, ὁ Ὁποῖος θά μεταμορφώση τό ταπεινόν μας σῶμα, ὥστε νά λάβη τήν ἴδια μορφή πρός τό ἔνδοξο σῶμά Του.»

Αὐτή τή δόξα τοῦ ἀφθαρτοποιημένου σώματός μας περιγράφει καί κηρύσσει ὁ ἴδιος Ἀπόστολος εἰς τό πιό ἔνδοξο κεφάλαιο τῆς Καινῆς Διαθήκης, τό ιε' κεφάλαιο τῆς Α' Ἐπιστολῆς πρός τούς Κορινθίους. Ἀκούσωμεν τόν μύστην τῶν ἀπορρήτων: Ἐγένετο «ὁ πρῶτος ἄνθρωπος ἐκ γῆς χοϊκός, ὁ δεύτερος ἄνθρωπος ὁ Κύριος ἐξ οὐρανοῦ. Οἷος ὁ χοϊκός, τοιοῦτοι καί οἱ χοϊκοί, καί οἷος ὁ ἐπουράνιος, τοιοῦτοι καί οἱ ἐπουράνιοι. Καί καθώς ἐφορέσαμεν τήν εἰκόνα τοῦ χοϊκοῦ, φορέσομεν καί τήν εἰκόνα τοῦ ἐπουρανίου» (Α' Κορ. ιε' 47- 49). Ἑρμηνεία: «Ὁ πρῶτος ἄνθρωπος ἐπλάσθηκε ἀπό τήν γῆ, γήϊνος. Ὁ δεύτερος ἄνθρωπος, δηλαδή ὁ Κύριος, εἶναι ἀπό τόν οὐρανόν. Ὅπως ἦτο ἐκεῖνος ὁ γήϊνος ἄνθρωπος, τέτοιοι εἶναι καί οἱ γήϊνοι, καί ὅπως εἶναι ὁ ἐπουράνιος, τέτοιοι εἶναι καί οἱ ἐπουράνιοι. Καί ὅπως ἐφορέσαμεν τήν εἰκόνα τοῦ γηΐνου, θά φορέσομεν καί τήν εἰκόνα τοῦ ἐπουρανίου».

Γι᾽ αὐτή τήν ἀνακαίνησι μᾶς βεβαιώνει, ὅτι δέν πρέπει νά ἀμφιβάλλωμεν. Λέγει: «Τοῦτο δέ φημι, ἀδελφοί, ὅτι σάρξ καί αἷμα βασιλείαν Θεοῦ κληρονομῆσαι οὐ δύνανται, οὐδέ ἡ φθορά τήν ἀφθαρσίαν κληρονομεῖ»  (Α' Κορ. ιε' 50). Δηλαδή:«Σᾶς λέγω τοῦτο, ἀδελφοί: ὅτι σάρκα καί αἷμα δέν μποροῦν νά κληρονομήσουν τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, οὔτε ἡ φθορά κληρονομεῖ τήν ἀφθαρσίαν».

Λίαν παραστατικῶς ὁ Ἅγιος Νικόδημος μᾶς διευκολύνει νά κατανοήσωμεν αὐτήν τήν θείαν δόξαν καί εὐπρέπειαν, τήν ὁποίαν θά ἐνδυθῆ τό φθαρτό σῶμα μας. Λέγει: «Θά εἶναι τόσον ὡραῖον, ὅπου θέλει καταισχύνει καί αὐτόν τόν ἥλιον καί θέλει εἶναι τόσο φωτεινόν, ὅπου ἐάν θετέον (ὑποθετικῶς) ἤθελες εὐγάλει ἔξω ἀπό τόν οὐρανόν ἕνα σου χέρι δεδοξασμένον καί νά τό δείξης εἰς τούς ἀνθρώπους μέ αὐτό μόνον ἤθελες δυνηθῆ νά κάμης ἡμέραν εἰς ὅλον τόν κόσμον». («Πνευματικά γυμνάσματα. Μελέτη ιη'§ α' ). Τώρα συλλογίσου πόσον θά εἶναι δοξασμένη ἡ ψυχή, ἡ ὁποία πρόκειται νά εἶναι ὅλη τεθεωμένη, ὅλη καταβυθισμένη μέσα εἰς τήν ἄβυσσον τῶν τελειοτήτων τοῦ Θεοῦ.

Καθώς τό σῶμα εἶναι τόσον ἑνωμένον μέ τήν ψυχήν, ὅπου τά δύο μαζί συγκροτοῦν τόν ἕνα ἄνθρωπον. Ἔτσι θά εἶναι ἡ ψυχή ἑνωμένη μέ τόν Θεόν καί διά μέσου τῆς ψυχῆς θά εἶναι ἑνωμένο ἀναλόγως καί τό σῶμα. Καί ἀντιστρόφως: Τόσον θά εἶναι ἑνωμένος ὁ Θεός μέ τήν ψυχήν, καί διά τῆς ψυχῆς μέ τό σῶμα, ὥστε ὅπου μόνος ὁ Θεός νά φαίνεται διά μέσου ψυχῆς καί σώματος καί ὅλα τά γνωριστικά σημάδια τοῦ σώματος νά νικηθοῦν ἀπό τήν ὑπερβολήν τῆς δόξης.

Παράδειγμα πού μπορεῖ νά ἀπεικονήση αὐτή τήν ἕνωσιν Θεοῦ καί ψυχῆς εἶναι τοῦτο:Πῦρ καί σίδηρος

Ἡ ψυχή καί δι᾽ αὐτῆς τό σῶμα θά εἶναι τοιουτοτρόπως ἀμέσως ἑνωμένοι μέ τόν Θεόν, καθώς εἶναι ἑνωμένος ὁ πεπυρωμένος σίδηρος μέ τό πῦρ· ὥστε σχεδόν νά μή διακρίνεται ἀπό τόν σίδηρον τό πῦρ καί τό πῦρ ἀπό τόν σίδηρον.

στ'

Κάθε νέο στοιχεῖο ἀπ᾽ ἐκεῖνα πού μᾶς ἐγνωρίσθησαν περί τοῦ κάλλους τοῦ Παραδείσου, τό ὁποῖον ἔχουν νά ἀπολαύσουν οἱ δίκαιοι μεγαλώνει τήν δόξα του, αὐξάνει τήν χαρά μας. Τόν κάνει ποθητό καί νοσταλγικό. Ὅσα περισσότερα μαθαίνουμε γι᾽ Αὐτόν, τόσο περισσότερο τόν ποθοῦμε καί τόν ἐπιθυμοῦμε.

Γι᾽ αὐτό ἄς ξέρουμε καί τοῦτα:

- Εἰς τόν Παράδεισον θά ἔχωμεν ὅλα τ᾽ ἀγαθά. Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης εἶπε ὅτι«μακαριότης ἐστί περίληψις παντός ἀγαθοῦ».

- Εἰς τόν Παράδεισον θά ἔχωμεν τελείως (εἰς τέλειον βαθμόν) ὅλα τά ἀγαθά.

- Εἰς τόν Παράδεισον θά ἔχωμεν ὅλα τά ἀγαθά αἰωνίως.

Ποῖος ἀληθῶς ἠμπορεῖ νά καταλάβη πόσον βάρος καί ποίαν αὔξησιν προσθέτει εἰς τόν Παράδεισον αὐτή ἡ αἰωνιότης.

Ἄν κάθε ἀγαθόν τόσον περισσότερον τιμᾶται, ὅσον περισσότερον διαμένει, πόσον ἀπείρως περισσότερον θέλει τιμᾶται αὐτή ἡ εὐδαιμονία τοῦ Παραδείσου, ἡ ὁποία εἶναι ἄπειρος, εἶναι καί παντοτινή;

Ἀπαριθμῶν τά κάλλη τοῦ Παραδείσου μέ τήν σειρά πού ἐπαρουσιάσθησαν ἐδῶ:

α' Δέν ἐτέθησαν ἀξιολογικῶς αὐτό πρῶτον τό ἄλλο δεύτερον, διότι πράγματι δέν γνωρίζω ποῖον νά θέσω πρῶτον ποῖον δεύτερον. Ἁπλῶς τά ἔθεσα εἰς μίαν σειράν διά παιδευτικούς λόγους, χάριν ὑμῶν διά νά τά ἐνθυμῆσθε.

β' Δέν ἀνεφέρθησαν ὅλα. Θέλει πολύ χρόνο γιά νά ἐπεκταθοῦμε καί νά εἰσδύσωμε εἰς λεπτομέρειες καί εἰς τά βαθύτερα τῶν θείων μυστηρίων. Εἶναι τόσα πολλά ὥστε εἶναι ἀδύνατον καί νά τά ἀπαριθμήσουμε καί νά τά συλλάβουμε. Καί νά τά φαντασθοῦμε ἀκόμη δέν μποροῦμε.

Ὅμως μποροῦμε νά παρουσιάσουμε ὀλίγα τινά διά τόν τρόπον ἀποκτήσεως αὐτῶν τῶν ἀγαθῶν:

Πῶς ἐξαγοράζονται αὐτά τά ἀγαθά;
Ποῖοι θά τά ἀπολαύσουν;

Kατ᾽ ἀρχάς πρέπει νά πῶ ὅτι ὁ Θεός τά ἑτοίμασε καί τά προσφέρει εἰς ὅλους τούς ἀνθρώπους. Γιά νά τά ἀπολαύσουν ὅμως οἱ ἄνθρωποι πρέπει νά γνωρίζουν, ὅτι ἀπαιτοῦνται ὡρισμένες βασικές προϋποθέσεις:

α' Πίστις εἰς τόν Ἀληθινόν Θεόν (τήν Ἁγία Τριάδα) καί εἰς τήν Θεότητα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

β' Συμμετοχή εἰς τά Μυστήρια, εἰς τήν λατρείαν τοῦ Θεοῦ.

γ' Πνευματικός ἀγῶνας: Ζωή εὐσεβείας καί ἁγιότητος, ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ.

- τήρησις τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ

- ὑπακοή εἰς τό θέλημα τοῦ Θεοῦ

- μελέτη πνευματική

- ἄσκησις τῶν ἀρετῶν - ψυχικῶν καί σωματικῶν

- πνευματική κάθαρσις: ἀποχή ἀπό τά πάθη τῆς ἁμαρτίας καί νέκρωσις τῶν ἐμπαθῶν λογισμῶν καί ἐπιθυμιῶν

- ὑπομονή εἰς τίς θλίψεις καί τούς πειρασμούς

«Λογίζομαι γάρ ὅτι οὐκ ἄξια τά παθήματα τοῦ νῦν καιροῦ πρός τήν μέλλουσαν δόξαν ἀποκαλυφθῆναι εἰς ἡμᾶς» (Ρωμ. η' 18). Δηλαδή:«Φρονῶ ὅτι τά παθήματα τοῦ παρόντος καιροῦ δέν ἔχουν καμμίαν ἀξίαν συγκρινόμενα πρός τήν δόξαν πού μέλλει νά ἀποκαλυφθῆ σ᾽ ἐμᾶς».

Ἄς εὐχόμασθε νά ἀπολαύσωμεν ὅλοι τῆς ἀκενώτου τρυφῆς ἐν τῷ μέλλοντι αἰῶνι.

Τῇ ἀφάτῳ Σου εὐσπλαχνίᾳ Χριστέ ὁ Θεός τῆς τρυφῆς τοῦ Παραδείσου ἡμᾶς καταξίωσον καί ἐλέησον ὡς μόνος φιλάνθρωπος. Ἀμήν.