«Ἕκαστον μέλος τῆς ἁγίας σου σαρκός ἀτιμίαν δι᾽ ἡμᾶς ὑπέμεινε· τάς ἀκάνθας ἡ κεφαλή· ἡ ὄψις τά ἐμπτύσματα· αἱ σιαγόνες τά ῥαπίσματα· τό στόμα τήν ἐν ὄξει κερασθεῖσαν χολήν τῇ γεύσει· τά ὦτα τάς δυσσεβεῖς βλασφημίας· ὁ νῶτος τήν φραγγέλωσιν καί ἡ χείρ τόν κάλαμον· αἱ τοῦ ὅλου σώματος ἐκτάσεις ἐν τῷ σταυρῷ· τά ἄρθρα τούς ἥλους· καί ἡ πλευρά τήν λόγχην. Ὁ παθών ὑπέρ ἡμῶν καί παθῶν ἐλευθερώσας ἡμᾶς, ὁ συγκαταβάς ἡμῖν φιλανθρωπίᾳ καί ἀνυψώσας ἡμᾶς, παντοδύναμε Σωτήρ, ἐλέησον ἡμᾶς».
Κάθε μέλος τῆς ἅγιας σάρκας σου, Κύριε, ὑπέστη γιά μᾶς ἀτίμωση· ἡ κεφαλή μέ τόν ἀκάνθινο στέφανο, τό πρόσωπο μέ τά ἐμπτύσματα, οἱ σιαγόνες μέ τά ραπίσματα, τό στόμα μέ τή χολή, πού ἀναμίχτηκε μέ ξύδι καί σοῦ ἔδωσαν νά γευτεῖς, τά ἀφτιά μέ τίς δυσσεβεῖς βλασφημίες, ἡ πλάτη μέ τό μαστίγωμα καί τό χέρι μέ τόν κάλαμο· ἡ ἔκταση τοῦ ὅλου σώματος μέ τό ν᾽ ἁπλωθεῖ ἐπάνω στό σταυρό· οἱ ἀρθρώσεις μέ τά καρφιά καί ἡ πλευρά μέ τή λόγχη. Παντοδύναμε Σωτήρα, ἐσύ πού ἔπαθες γιά μᾶς καί διά τοῦ πάθους σου μᾶς ἐλευθέρωσες ἀπό τά πάθη, ἐσύ πού σάν φιλάνθρωπος, κατέβηκες σέ μᾶς καί μᾶς ἀνύψωσες στόν οὐρανό, ἐλέησέ μας.
Στήν ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ, ἀνακεφαλαιώθηκε ἡ πεσούσα στήν ἁμαρτία φύση τῶν ἀνθρώπων, μέ βάση τή μυστική ἐνσωμάτωση τῆς τελευταίας στήν πρώτη. Ἀνακεφαλαιώθηκε σημαίνει ὅτι βρῆκε τή φυσική της ὁλοκλήρωση καί ἀκεραιότητα, πού κατέστρεψε ἡ ἁμαρτία. Ὅ,τι συμβαίνει στήν ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ συμβαίνει μυστικά καί στή φύση τῶν ἄλλων ἀνθρώπων· ὅπως καί τά παθήματα τῶν μελῶν τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, ἔχουν λυτρωτική, ἀνακεφαλαιωτική δύναμη στά μέλη τῶν σωμάτων τῶν ἐπί μέρους ἀνθρώπων, τά ὁποῖα καί ἁγιάζουν. Αὐτό εἶναι μιά ὡραία διδασκαλία τῆς ὀρθόδοξης σωτηριολογίας.
Τό ἰδιόμελο λέγει ὅτι ἡ ἀτιμία πού ὑπέστη τό κάθε μέλος τοῦ Χριστοῦ ἐπάνω στό σταυρό, ἔγινε «δι᾽ ἡμᾶς». Εἶχε δύναμη λυτρωτική γιά τά μέλη τῆς δικῆς μας φύσης. Ἔτσι τά παθήματα τῆς κεφαλῆς τοῦ Χριστοῦ, τοῦ προσώπου, τῶν σιαγόνων, τοῦ στόματος, τῶν ἀφτιῶν, τῶν νώτων, τῆς χειρός, τῶν ἀρθρώσεων καί τῆς πλευρᾶς του, εἶχαν ἀνακεφαλαιωτική δύναμη στά ἀντίστοιχα δικά μας μέλη, τά ὁποῖα εἶχαν ἀπαχθεῖ στήν κατάρα τῆς ἁμαρτίας. Ὁ Χριστός ἔπαθε γιά μᾶς, γιά νά μᾶς ἐλευθερώσει ἀπό τά δικά μας πάθη. Κατέβηκε στή γῆ, γιά νά μᾶς ἀνεβάσει στόν οὐρανό. Τά πάντα ὑπέστη, γιά νά λυτρώσει τά μέλη μας τά ὑποταχθέντα στήν ἁμαρτία καί στό θάνατο. Ἐλέησε, Κύριε, τήν ἀσθενούσα φύση μας.
«Κύριε, ἀναβαίνοντός σου ἐν τῷ σταυρῷ, φόβος καί τρόμος ἐπέπεσε τῇ κτίσει· καί τήν γῆν μέν ἐκώλυες καταπιεῖν τούς σταυροῦντάς σε· τῷ δέ ᾃδῃ ἐπέτρεπες ἀναπέμπειν τούς δεσμίους εἰς ἀναγέννησιν βροτῶν. Κριτά ζώντων καί νεκρῶν, ζωήν ᾖλθες παρασχεῖν καί οὐ θάνατον. Φιλάνθρωπε, δόξα σοι».
Κύριε, ὅταν ἀνέβαινες ἐπάνω στό σταυρό, φόβος καί τρόμος κατέλαβε τήν κτίση· καί τή γῆ ἐμπόδιζες νά καταπιεῖ τούς σταυρωτές σου, στόν ἅδη ὅμως ἐπέτρεπες νά στείλει ἐπάνω τούς φυλακισμένους (νεκρούς), ὥστε νά ἀναγεννηθοῦν (βλέποντας τή δύναμη σου) οἱ θνητοί ἄνθρωποι. Ἐσύ, πού εἶσαι ὁ κριτής ζώντων καί νεκρῶν, ἦλθες νά προσφέρεις ζωή καί ὄχι θάνατο. Φιλάνθρωπε, δόξα σοι.
Ὁ Θεός εἶναι αὐτοζωή καί πηγή κάθε ἄλλης ζωῆς. Ὁ θάνατος δέν προέρχεται ἀπ᾽ αὐτόν. Εἶναι τέχνασμα τοῦ διαβόλου καί ἐπίτευγμα τοῦ παραβάτη ἀνθρώπου. Μέ τήν ἐλευσή του ὁ Χριστός ἦλθε νά προσφέρει στούς ἀνθρώπους τήν ἀληθινή ζωή, νά τούς ἀπαλλάξει ἀπό τό θάνατο τῆς ἁμαρτίας καί νά τούς σώσει. Ἀλλά καί νά καταργήσει τό φυσικό θάνατο. Οἱ ἄνθρωποι βέβαια, δέν παύουν νά πεθαίνουν στήν παρούσα οἰκονομία ζωῆς καί μετά τό λυτρωτικό ἔργο τοῦ Χριστοῦ. Ὁ θάνατος εἶναι στή φύση τους, ἡ ὁποία, ὡς ὑλική, εἶναι θνητή. Ἀλλά καί αὐτός θά καταργηθεῖ τελειωτικά κατά τήν καθολική ἀνάσταση τῶν νεκρῶν.
Ὁ ὑμνογράφος παρατηρεῖ ὅτι ὁ Κύριος ἀπαγόρευε στή γῆ, πού εἶχε ἀνοίξει ἀπό τόν τρόμο της κατά τή σταύρωση, νά καταπιεῖ τούς παράνομους σταυρωτές· ἀντίθετα, ἐπέτρεπε στόν ἅδη, τό χωρίο τοῦ θανάτου, ν᾽ ἀφήσει ἐλεύθερους τούς νεκρούς, πού κρατοῦσε στά σκοτεινά του καταγώγια. Καί στίς δύο περιπτώσεις ἀπαγόρευε στό θάνατο ν᾽ ἀσκεῖ τό πικρό ἔργο του. Ὁ Χριστός ἦλθε στή γῆ νά χαρίσει τή ζωή καί ὄχι τό θάνατο. Στή φιλανθρωπία του ἀνήκει αἴνεση καί δόξα.
