«Ζωή ὑπάρχων, καί πηγή ἀθανασίας, ἐκαθέσθης πρός τῇ πηγῇ, Οἰκτίρμον, καί τῶν σῶν αἰτησαμένην, ἔπλησας, πανσόφων ναμάτων Σαμαρεῖτιν ὑμνοῦσάν σε».
(Κ.Σ., Κανών ὠδή γ´)
O Χριστός εἶναι ἡ πηγή τῆς ἀθανασίας διά τό λογικόν δημιούργημα. Ὡς θρυμματιστής τῆς ἁμαρτίας, εἶναι ὁ καταστροφεύς τοῦ Θανάτου, ὁ κραταιός ἐκπορθητής τῆς φθορᾶς. Διά τοῦ λυτρωτικοῦ ἔργου του ἡ ὑδαρῆς φύσις τῶν ἀνθρώπων στομοῦται εἰς ἀτρεψίαν. Τούς χαλαρούς ἁρμούς τῆς ὑπάρξεως συσφίγγει καί στερεοποιεῖ ἡ στυπτική δύναμις τῆς χάριτος. Τήν διαρροήν τῆς ἁμαρτίας, ἡ ὁποία κατατρώγει τάς σάρκας τῆς κτίσεως, σταματᾷ ἡ θεανθρωπίνη ἅρμοσις, ἡ συντελουμένη εἰς τήν καρδίαν τοῦ χριστολογικοῦ θαύματος. Τό κτιστόν στερεοποιεῖται εἰς τήν ἀπειρίαν τῆς ἀκτίστου δυνάμεως τοῦ Θεοῦ. Κατά τόν Ὑμνῳδόν, ὁ οἰκτίρμων Κύριος, πηγή ὑπάρχων ζωῆς καί ἀφθαρσίας, ἐκάθησε πλησίον τῆς πηγῆς, κουρασμένος ὡς ἦτο ἐκ τῆς ὁδοιπορίας (Ἰω. 4,6). Τήν γυναῖκα δέ, ἡ ὁποία τοῦ ἐζήτησε τό ὕδωρ τῆς ζωῆς, τήν φιλομαθῆ καί σπουδαίαν, ἐνέπλησε μέ τά σοφά νάματα τῆς θείας διδασκαλίας του, ὑμνοῦσαν τό κράτος τῆς ἀπείρου δόξης τῆς Βασιλείας του!
«Ἄταφος νεκρός ὑπάρχων ὁ Παράλυτος, ἰδών σε ἐβόησεν.Ἐλέησόν με Κύριε, ὅτι ἡ κλίνη τύμβος μοι ἐγένετο. Τί μοι κέρδος ζωῆς; οὐ χρήζω τῆς Προβατικῆς κολυμβήθρας.οὐ γάρ ἐστί μοι τίς ἐμβάλλων με, ταραττομένων τῶν ὑδάτων.ἀλλά σῇ τῇ πηγῇ προσέρχομαι τῶν ἰαμάτων, ἵνα κἀγώ μετά πάντων κράζω.Παντοδύναμε Κύριε, δόξα σοι».
(Κ. Παρ., Ἰδιόμελον)
Ἄταφος νεκρός! Δύο λέξεις συγκλείουσαι μίαν ἀπέραντον τραγωδίαν! Εἰς τό σῶμα ἐκεῖνο ἔβοσκεν ὁ θάνατος. Ἐλεεινόν σκέλεθρον καλυμμένον ἐξωτερικῶς μέ δέρμα. Αἱ σάρκες εἶχον ἀναλωθῆ, τό αἷμα μόλις ἐκυκλοφόρει εἰς τάς θνησιγενεῖς φλέβας του. Ἀνέπνεε μετά βίας. Τριάντα ὀχτώ χρόνια κατακλίσεως ἀριθμοῦσε τό θλιβερόν ἐκεῖνο ἐρείπιον! Καί ὅμως εἰς τήν ψυχήν τοῦ ἀσθενοῦς ἔπαλλον ἡ ἐλπίς καί ἡ αἰσιοδοξία. Ὁ Παραλυτικός δέν ἔπαυσε νά πιστεύῃ, ἐπερίμενε τήν μεγάλην στιγμήν. Ἡ ὁρμή τῆς ζωῆς ἐκυκλοφόρει ἀκόμη εἰς τό καταφαγωμένον σῶμα του. Ὠνειρεύετο τήν στιγμήν κατά τήν ὁποίαν ὑγιής θά ἐκυκλοφόρει καί αὐτός μεταξύ τῶν συνανθρώπων του. Ὤ ἐλπίς πόσο γλυκεῖα εἶσαι, πόσον ἀνακουφιστική ἡ παρουσία σου εἰς τόν κευθμῶνα αὐτόν τῆς ἀπελπισίας καί τῆς κολάσεως! Ὁ ἄταφος, λοιπόν, νεκρός μόλις εἶδε τόν Κύριον ἐβόησε.Κύριε, ἐλέησόν με, διότι ἡ κλίνη ἔχει γίνει δι̉ ἐμέ τάφος. Εἶμαι σχεδόν νεκρός εὑρισκόμενος εἰς τό χεῖλος τοῦ θανάτου. Ποῖον δι̉ ἐμέ τό ὄφελος τῆς ζωῆς; Πρός τί νά ἐξακολουθῶ νά ὑπάρχω; Ἡ Προβατική κολυμβήθρα μοῦ εἶναι κατ̉ οὐσίαν ἄχρηστος. Διότι δέν ἔχω ἄνθρωπον νά μέ βάλῃ εἰς αὐτήν, ὅταν ταράσσωνται τά ὕδατα. Ἀλλά μέ πίστιν ὁλόθερμον προσέρχομαι εἰς σέ, ὁ ὁποῖος εἶσαι ἡ πηγή τῶν ἰαμάτων, διά νά κράζω μαζί μέ ὅλους τούς ἄλλους (τούς ἰαθέντας).Παντοδύναμε Κύριε, δόξα σοι.
«Ὁ Τυφλός γεννηθείς, ἐν τῷ ἰδίῳ λογισμῷ ἔλεγεν.Ἆρα ἐγώ, δι̉ ἁμαρτίας γονέων ἐγεννήθην ἀόμματος; Ἆρα ἐγώ δ̉ ἀπιστίαν ἐθνῶν ἐγεννήθην εἰς ἔνδειξιν; Οὐχ ἱκανῶ τοῦ ἐρωτᾶν, πότε νύξ, πότε ἡμέρα. Οὐκ εὐτονοῦσι μου οἱ πόδες τά τῶν λίθων προσκόμματα.οὐ γάρ εἶδον τόν ἥλιον λάμποντα, οὐδέ ἐν εἰκόνι τόν ἐμέ πλαστουργήσαντα.ἀλλά δέομαί σου, Χριστέ ὁ Θεός.«Ἐπίβλεψον ἐπ̉ ἐμέ καί ἐλέησόν με».
(Κ. Τ., Στιχηρ. Ἰδιόμελον)
Δυστυχής ὁ Τυφλός, μονολογεῖ εἰς τόν πόνον του. Ὁ μονόλογος εἶναι ἡ διέξοδος τῶν ἀπηλπισμένων, ἡ ἀπήχησις τῆς φωνῆς τοῦ ἐγώ εἰς τήν μόνωσιν καί ἐρημίαν τῆς ὑπάρξεως! Ποῖος ἄλλωστε ἀκούει τούς μυστικούς κτύπους τῆς ψυχῆς εἰς τήν θλιβεράν περιοχήν τοῦ πόνου καί τῆς ἀπογνώσεως; Φεῦ, τῶν περισσοτέρων δραμάτων τῆς ψυχῆς μάρτυς εἶναι μόνος ὁ Θεός! Ἔλεγε, λοιπόν, ὁ Τυφλός. Μήπως ἐγεννήθηκα τυφλός διά τάς ἁμαρτίας τῶν γονέων μου; (Ἰω. 9,2) Κατά τό «ἁμαρτίαι γονέων παιδεύουσι τέκνα», (τό ὁποῖον τότε ἐπιστεύετο εὑρύτατα) καί τό ὁποῖον ἐξ ἐπόψεως βιολογικῆς ἀληθεύει (νόμος τῆς κληρονομικότητος), ὄχι ὅμως καί ἐξ ἐπόψεως ἠθικῆς). Ἤ μήπως ἐγεννήθηκα ἀόμματος, διά νά λαμβάνουν παράδειγμα ἐκ τῆς περιπτώσεώς μου οἱ ἄπιστοι ἐθνικοί; Δέν ἀντέχω πλέον νά ἐρωτῶ τούς ἄλλους νά μέ πληροφοροῦν πότε εἶναι νύκτα καί πότε ἡμέρα. Τά πόδια μου δέν ἔχουν τήν δύναμιν νά εὐθυποροῦν, χωρίς νά κτυποῦν καί νά πληγώνωνται εἰς τούς λίθους. Ποτέ μου δέν εἶδα τόν ἥλιον νά λάμπῃ, οὔτε εἶδα εἰς εἰκόνα τό πρόσωπον τοῦ θείου Πλαστουργοῦ μου. Ἀλλά σέ παρακαλῶ Κύριε, ὁ Θεός, «ἐπίβλεψον ἐπ ̉ ἐμέ καί ἐλέησόν με».
«Πρό τοῦ Τιμίου σταυροῦ σου καί τοῦ Πάθους, θαυμάτων τά ἔνδοξα, ἐπιτελῶν τοῖς λαοῖς, τῆς ἑορτῆς καθώς γέγραπται, ἐν μέσῳ ἔστης, τῆς νομικῆς Χριστέ Παντοδύναμε, καί πᾶσιν ἐβόησας.Εἴ τις διψᾷ, πρός ἐμέ αὐτομολείτω, καί ὕδατος τοῦ θείου πόμα, ἀντλησάτο καί ζωῆς νάματα.ὕδωρ ζωῆς γάρ καί δυνάμεως καί σοφίας ἐγώ πᾶσι δίδωμι, ὅτι θέλων ἀνθρώποις, ὡμοιώθην ὡς φιλάνθρωπος».
(Τ. Μεσ., Στιχ. Προσομ. Ἑορτῆς)
Πρό τοῦ τιμίου Σταυροῦ καί τοῦ Πάθους ὁ Παντοδύναμος Χριστός, ἐπιτελῶν τά ἔνδοξα θαύματά του εἰς τούς λαούς, ἐστάθη (ἐν τῷ ναῷ) κατά τά μέσα τῆς νομικῆς ἑορτῆς - ὅπως ἔχει γραφῆ (Ἰω. 7,14) - καί ἐφώναξε δυνατά πρός ὅλους: Ἐάν κανείς διψᾷ (πνευματικῶς) ἄς ἔλθῃ εἰς ἐμέ αὐτοπροαιρέτως καί ἄς ἀντλήσῃ πόμα θείου ὕδατος καί νάματα ἀληθινῆς ζωῆς (τήν χάριν τοῦ λυτρωτικοῦ μυστηρίου μου). Διότι ἐγώ παρέχω τό ὕδωρ τῆς ζωῆς, τῆς δυνάμεως καί τῆς σοφίας (πρός κορεσμόν πνευματικόν τέλειον τῆς ψυχῆς), μέ τήν ἰδικήν μου θέλησιν (χωρίς νά ἐξαναγκάζωμαι ὑπό τινος) καί ὡς Πατέρας φιλάνθρωπος ἔγινα πλήρης καί τέλειος ἄνθρωπος, διά τόν ἄνθρωπον.
«Τόν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός, ἐκ τῶν τῆς οἰκουμένης περάτων συνδράμων, Πατρός, καί Υἱοῦ καί Πνεύματος ἁγίου, μίαν οὐσίαν ἐδογμάτισε καί φύσιν, καί τό μυστήριον τῆς θεολογίας, τρανῶς παρέδωκε τῇ Ἐκκλησίᾳ.οὕς ἐφημοῦντες ἐν πίστει, μακαρίσωμεν λέγοντες. Ὦ θεία παρεμβολή, θεηγόροι ὁπλῖται, παρατάξεως Κυρίου.ἀστέρες πολύφωτοι, τοῦ νοητοῦ στερεώματος.τῆς μυστικῆς Σιών οἱ ἀκαθαίρετοι πύργοι.τά μυρίπνοα ἄνθη τοῦ Παραδείσου.τά πάγχρυσα στόματα τοῦ Λόγου.Νικαίας τό καύχημα.οἰκουμένης ἀγλάϊσμα, ἐκτενῶς πρεσβεύσατε, ὑπέρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν».
(Κ. Πατ., Προσομ. Πατέρων, Δόξα...)
Ὁ χορός τῶν ἁγίων Πατέρων, ὁ ὁποῖος ἀπό τά πέρατα τῆς Οἰκουμένης συνῆλθεν εἰς τήν Νίκαιαν τῆς Βιθυνίας (πρωτοβουλίᾳ τοῦ αὐτοκράτορος Κωνσταντίνου) καθώρισε, τῇ ἐπιπνοίᾳ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, τό τριαδικόν δόγμα τῆς πίστεως, δηλαδή τήν μίαν φύσιν καί οὐσίαν τοῦ Πατρός, τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ ἁγίου Πνεύματος (ὡς γνωστόν τήν ἑνότητα τοῦ Θεοῦ κατεπολέμουν τότε πολλές αἱρέσεις), παραδώσαντες εἰς τήν Ἐκκλησίαν θεοπνεύστως διατυπωμένον τό ὑψηλόν μυστήριον τῆς θεολογίας. Τούτους εὐφημοῦντες ἐν πίστει, ἄς μακαρίσωμεν λέγοντες: Ὤ σεῖς πού εἶσθε ἡ πνευματοκίνητος παρεμβολή (στράτευμα) τοῦ Θεοῦ, οἱ θεηγόροι ὁπλῖται τῆς παρατάξεως τοῦ Κυρίου.σεῖς πού εἶσθε οἱ πολύφωτοι ἀστέρες, οἱ ὁποῖοι λάμπετε εἰς τό πνευματικόν στερέωμα τῆς Βασιλείας.πού εἶσθε οἱ ἀκαθαίρετοι πνευματικοί πύργοι τῆς μυστικῆς Σιών (τῆς Ἐκκλησίας).τά μυστικά ἄνθη τοῦ Παραδείσου, τά ἀναδίδοντα μυρίας εὐώδεις πνοάς ἐκ τοῦ πνευματικοῦ κήπου τῶν χαρίτων.τά στόματα τοῦ Λόγου ἀπό τά ὁποῖα ρέουν τά χρυσά νάματα τῆς ἀληθινῆς σοφίας. τῆς πόλεως τῆς Νικαίας τό αἰώνιον καύχημα.τῆς οἰκουμένης ὅλης τό σέμνωμα καί τό ἀγλάϊσμα. Σᾶς παρακαλοῦμεν νά μεσιτεύσετε ἐκτενῶς εἰς τόν Θεόν, ὑπέρ τῆς σωτηρίας τῶν ψυχῶν μας.
«Ἐν πᾶσι τοῖς πέρασι, τούς ἐναθλήσαντας πίστει, Ἀποστόλους, Μάρτυρας, Ἱερεῖς θεόφρονας, σεμνά Γύναια, ἱερόν ἄθροισμα, ἱεροῖς ἄσμασι, κατά χρέος εὐφημήσωμεν.ὅτι συνήφθησαν ταῖς ἐπουρανίοις οἱ γήϊνοι, καί πάθει τήν ἀπάθειαν, χάριτι Θεοῦ ἐκομίσαντο.καί νῦν ὡς ἀστέρες, στερροί περιαυγάζοντες ἡμᾶς, ἐν παρρησίᾳ πρεσβεύουσιν, ὑπέρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν».
(Κ. Ἁγ. Π., Ἑσπ., Στιχηρόν Ἁγ. Πάντων)
Ὁ Ὑμνῳδός προσκαλεῖ τούς πιστούς τούς εὑρισκομένους εἰς τά πέρατα τῆς γῆς, ὅπως κατά χρέος καί μέ ἄσματα ἱερά εὐφημήσουν ὅλους τούς εὐκλεεῖς ἀγωνιστάς, οἱ ὁποῖοι ἀνεδείχθησαν ἥρωες τῆς πίστεως, Ἀποστόλους, Μάρτυρας, Ἱερεῖς θεόφρονας, σεμνάς γυναῖκας καί ἐν γένει τόν ἱερόν σύλλογον, τόν ὑπέρ τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ καλῶς ἀθλήσαντα καί στεφανωθέντα. Διότι οἱ Ἅγιοι οὗτοι, διά τῆς καλῆς ὁμολογίας των συνήφθησαν πρός τόν ἄϋλον κόσμον τοῦ οὐρανοῦ καί διά τοῦ τιμίου πάθους των ἀπέκτησαν, χάριτι θείᾳ, τήν μακαρίαν καί θεοποιόν ἀπάθειαν. Τώρα δέ, ὡς ἀστέρες φωτεινοί, λάμποντες εἰς τό στερέωμα τῆς Βασιλείας καί φωτίζοντες ἡμᾶς τούς ἐπί τῆς γῆς, μετά παρρησίας πρεσβεύουν πρός τόν Θεόν, ὑπέρ τῆς σωτηρίας τῶν ψυχῶν μας.
