Twitter

Ἡ Γέννηση τῆς Παναγίας

Θρίαμβος καί Χαρά

(8 Σεπτεμβρίου)

Τοῦ Μητροπολίτου Καισαριανῆς, Βύρωνος καί Ὑμηττοῦ

Δ α ν ι ή λ

            Σέ κάθε οἰκογένεια ἡ γέννηση ἑνός παιδιοῦ εἶναι πρόξενος χαρᾶς καί ἑορτῆς. Πρῶτοι ἑορτάζουν καί χαίρουν οἱ γονεῖς τοῦ παιδιοῦ πού γεννήθηκε, καί μαζί μ’ αὐτούς οἱ συγγενεῖς καί φίλοι τῆς οἰκογένειας. Κι αὐτό συμβαίνει ὄχι μόνο στά ἀρχοντικά καί πλούσια σπίτια, ἀλλά καί στά πιό φτωχικά καί ταπεινά.

Ἄν ὅμως μελετούσαμε καλύτερα τό θέμα τῆς γεννήσεως ἑνός παιδιοῦ θά βλέπαμε ὅτι πέραν τῆς χαρᾶς ἔχουμε ἀρκετούς λόγους γιά νά προσβληματισθοῦμε. Ἄν ρωτήσουμε ποιό εἶναι τό μέλλον τοῦ παιδιοῦ ἡ μόνη ἀπάντηση πού μποροῦμε νά ἔχουμε εἶναι ἡ πικρά ἀβεβαιότητα. Ἄν ρωτήσουμε τί θά γίνει τό νεογέννητο παιδί θά ἀκούσουμε ἕνα βαρύ ἀναστεναγμό. Ἡ πρώτη ἐμφάνιση τοῦ παιδιοῦ συνοδεύεται ἀπό κλάμματα καί δάκρυα πού δέν θά παύσουν ποτέ, ἀλλά θά ἐπαναλαμβάνονται καί θά σχηματίσουν τούς χειμάρρους ἐκείνους πού θά ἑνωθοῦν μέ τά ποτάμια τῶν πόνων γιά νά ριχθοῦν στόν ὠκεανό τῆς ἀγωνίας τοῦ θανάτου. Ἑπομένως μαζί μέ τήν ἑορτή γιά τήν γέννηση ἑνός παιδιοῦ θά πρέπει συγχρόνως νά προβληματιζόμαστε.           

Ἄν πάλι ἐξετάσουμε τήν πνευματική προοπτική τῆς γεννήσεως ἑνός παιδιοῦ κι ἐδῶ τά πράγματα δέν θά εἶναι λιγώτερο θλιβερά. Τό παιδί αὐτό πού εἶδε τό φῶς εὑρίσκεται σέ πνευματική δουλεία. Δέν κληρονομεῖ τήν εὐτυχία τοῦ Παραδείσου. Θά μείνει σ’ αὐτή τήν κατάσταση ὡσότου βαπτισθεῖ. Ἀλλά καί μετά τό Βάπτισμα θά φέρει μαζί του τίς συνέπειες τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος καί τόν κίνδυνο τῆς αἰωνίου ἀπωλείας. Αὐτά ὅλα εἶναι ἀπειλητικές προοπτικές πού θά ἔπρεπε νά ἀπασχολοῦν τήν μελέτη μας μέ τή γέννηση ἑνός παιδιοῦ.

Προκειμένου ὅμως γιά τή γέννηση τῆς Μαρίας πού ἔγινε ἡ Μητέρα τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ καί Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ τά πράγματα ἀλλάζουν. Ὁ Προρφήτης καί βασιλεύς Δαβίδ καλεῖ τά ὄρη καί τά βουνά νά σκιρτήσουν καί νά χαροῦν λέγοντας : «Σκιρτήσατε τά ὄρη. Βουνοί ἀγαλλιᾶσθε» (Ψαλμός 113, 4). Ἡ Μαρία εἶναι ἡ ἄσπιλη κόρη πού διακόνησε τό ἔργο τῆς ἀπολυτρώσεως τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Γι’ αὐτό στό λίκνο τῆς Μαρίας βασιλεύει ἡ πιό μεγάλη γαλήνη. Ἡ γέννησή της εἶναι θρίαμβος καί χαρά.  

Θ ρ ί α μ β ο ς.

α) Θρίαμβος κατά τοῦ Διαβόλου.

Ἡ Ἐκκλησία συνήθως δέν ἑορτάζει τά γενέθλια τῶν ἁγίων της. Θεωρεῖ γενέθλια ἡμέρα τήν ἡμέρα τοῦ θανάτου τῶν μαρτύρων καί τῶν ἁγίων, γιατί ἀπό τήν ζωή τῆς δοκιμασίας καί τοῦ πόνου περνοῦν στή ζωή τῆς εὐτυχίας καί τῆς δόξης. Γεννῶνται στήν ἀθάνατο ζωή κατά τό Ψαλμικό «τελευτήσαντος ἀνδρὸς δικαίου οὐκ ὄλλυται ἐλπίς, τὸ δὲ καύχημα τῶν ἀσεβῶν ὄλλυται, υἱὸς δίκαιος γεννᾶται εἰς ζωήν» (Παροιμιῶν ια΄, 7, 19).

Σ’ αὐτό τόν κανόνα ἡ Ἐκκλησία κάνει δύο ἐξαιρέσεις · μιά γιά τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Βαπτιστή, πού ἦταν ὁ Πρόδρομος τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ καί ἁγιάσθηκε πρίν γεννηθεῖ καί τήν ἄλλη γιά τήν Παρθένο Μαρία, τήν μητέρα τοῦ Θεοῦ, πού πρίν γεννηθεῖ στή ζωή γεννήθηκε στήν χάρη. Αὐτός εἶναι ὁ πρῶτος θρίαμβος τῆς Παναγίας. Θρίαμβος κατά τοῦ Διαβόλου, ἀφοῦ ἔγινε κατοικητήριο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὁ Διάβολος δέν κατόρθωσε μέ τήν ἁμαρτία νά γίνει ἡ Μαρία ἔμψυχο κατοικητήριο τοῦ ἁγίου Πνεύματος κατά τόν λόγο τοῦ Ἀγγέλου στόν Εὐαγγελισμό «Πνεῦμα ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπὶ σὲ καὶ δύναμις ὑψίστου ἐπισκιάσει σοὶ» (Λουκᾶ α΄, 35) ἐμποδίζοντας τό σχέδιο τῆς ἀπολυτρώσεως τοῦ ἀνθρωπίνου γένους.

Ἡ Μαρία εἰσερχομένη στόν κόσμο, ὁλοκληρώνει ἕνα θρίαμβο, πού ἀντανακλᾶ ὄχι μόνο σέ ὅλους τούς προγόνους Της, ἀλλά σ’ ὁλόκληρο τό ἀνθρώπινο γένος. Θριαμβεύει, γιατί ἄν καί κόρη τοῦ Ἀδάμ, θά γίνει μητέρα τοῦ Ἰησοῦ. Δέν ἕλκει τήν εὐγένειά Της ἀπό τούς γονεῖς Της, ἀλλά ἀντιθέτως οἱ γονεῖς Της καί οἱ πρόγονοί Της ἐξυψώνονται ἀπ’ αὐτή. Ὁ Δαυίδ, ἡ φυλή τοῦ Ἰούδα, ὁ Ἰσραηλιτικός λαός, ὅλο τό ἀνθρώπινο γένος, ὅλη ἡ πλάση ἀπό τήν Παναγία ἐξυψώνονται καί ἐξευγενίζονται κι ἡ Παναγία ἀπό τόν Ἰησοῦ Χριστό.

β) Θρίαμβος κατά τῆς φύσεως.

Ἡ Παναγία εἶχε εὐσεβεῖς καί ἐναρέτους γονεῖς. Ἡ Παράδοση ἀναφέρει ὅτι οἱ γονεῖς τῆς Παναγίας λέγονταν Ἰωακείμ καί Ἄννα καί ζοῦσαν φτωχικά καί στήν ἀφάνεια στά περίχωρα τῆς Ἱερουσαλήμ. Σύμφωνα πάντα μέ τήν Παράδοση ἡ Παναγία γεννήθηκε ἀπό ἡλικιωμένους γονεῖς. Καί οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας συμφωνοῦν ὑποστηρίζοντας ὅτι ἅρμοζε ἡ Παναγία νά ἔλθει στόν κόσμο μέ θαυματουργικό τρόπο γιά νά μή εἶναι κατωτέρα τοῦ Ἰσαάκ, τοῦ Ἰακώβ, τοῦ Ἰωσήφ, τοῦ Σαμψών, τοῦ Σαμουήλ, τοῦ Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ, οἱ ὁποῖοι γεννήθηκαν ἀπό στεῖρες ἤ προχωρημένες σέ ἡλικία μητέρες καί τῶν ὁποίων ὁ ἐρχομός στή γῆ εἶχε προαναγγελθεῖ. Ἔπρεπε, τονίζουν οἱ Ἅγιοι, ἡ Παναγία νά ἔχει ζητηθεῖ ἀπό τόν Οὐρανό μέ θερμές προσευχές καί νά φανεῖ ὅτι ἦταν καρπός τῆς χάριτος κι ὄχι τῆς ἡδονῆς.

Ἡ γέννηση τῆς Παναγίας λοιπόν ὑπῆρξε θρίαμβος κατά τοῦ Διαβόλου, ἀφοῦ ἦταν παιδί τῆς χάριτος καί θρίαμβος κατά τῆς φύσεως, ἀφοῦ ἦταν τό παιδί τοῦ θαύματος.

Χ α ρ ά.

α) Χαρά στόν οὐρανό.

Ὁ αἰώνιος Πατέρας βλέπει τήν Θεόπαιδα Μαρία σάν πιστό δικό Του κάτοπτρο πού ἀντανακλᾶ τήν εἰκόνα Του. Βλέπει ἐκείνη πού θά γίνει μητέρα τοῦ Υἱοῦ Του καί σ’ Αὐτή βλέπει τήν ἀνθρωπότητα νά θεοποιεῖται καί τήν θεότητα νά ἀνθρωποποιεῖται. Ἐκείνην ἡ ὁποία θά γεννήσει τόν Θεάνθρωπο καί μέ τόν καρπό τῶν σπλάγχνων Της θά σώσει τό γένος τῶν ἀνθρώπων. Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ θαυμάζει Ἐκείνη πού ἐξέλεξε γιά νά γίνει Μητέρα Του καί θά Τοῦ δώσει τήν ἀνθρώπινη ζωή, θά τόν κρατήσει στήν ἀγκάλη Της, θά τόν θρέψει μέ τό γάλα Της, θά ἀντικατοπτρισθεῖ στά μάτια Της, θά δεχθεῖ τούς ἀσπασμούς Της καί θά ἀκούσει γλυκά ὀνόματα. Ἐκείνη πού θά ζήσει ὁλότελα γιά Ἐκεῖνον.

Τό Ἅγιο Πνεῦμα βλέπει στή Μαρία τήν μελλοντική νύμφη Του, ἀπό τήν ὁποία θά ἀποκτήσει «ἐν χρόνῳ», μία νέα δόξα, πού δέν εἶχε στήν αἰωνιότητα. Ἄν ἕνας νυμφίος ἀγαπᾶ τή νύμφη ἔστω καί χωρίς νά τήν γνωρίσει, πόσο τό Ἅγιο Πνεῦμα θά ἀγαπήσει τήν Παναγία πού ἐξέλεξε γιά δική Του νύμφη;

Ἔτσι ἡ γέννηση τῆς Παναγίας σημειώνει μία μέρα ἐξαιρετικῆς χαρᾶς γιά τή λατρευτή Ἁγία Τριάδα.

Οἱ Ἄγγελοι χαίρουν χαρά μεγάλη μέ τή γέννηση τῆς Παρθένου, γιατί ὑπῆρξε μεμακρυσμένη αἰτία τῆς ὑπερφυσικῆς ζωῆς τους. Μέ τό νά ἀναγνωρίσουν τό μυστήριο τῆς ἐνσαρκώσεως καί νά ἐκφράσουν τήν πίστη καί τήν λατρεία τους σ’ αὐτό τό ἀκατανόητο μυστήριο τῆς ἐνσαρκώσεως, ἐκέρδισαν τήν εὐτυχία τοῦ Παραδείσου. Ἀγαποῦν καί τιμοῦν τήν Μαρία, γιατί τήν ἀναγνωρίζουν ὡς μελλοντική μητέρα τοῦ Πλάστου τους.

Ἄς φαντασθοῦμε τά οὐράνια λειτουργικά πνεύματα νά κλίνουν εὐλαβικά μπρός τό λίκνο τῆς Παναγίας, νά τήν ἀναγνωρίζουν σάν μητέρα τοῦ Μεσσία, τοῦ οὐρανοῦ καί τῆς γῆς βασίλισσα. Ἄς μελετήσουμε τήν ἀγαλλίαση τῶν ἄϋλων Tαγμάτων, ὅταν ἡ Μαρία ἀνοίγει τά μάτια στό φῶς τῆς ζωῆς. Κατέρχονται σέ κύματα, κύματα γιά νά τήν χαιρετήσουν καί νά τήν τιμήσουν.

β) Χαρά στόν Ἅδη.

Ἡ γέννηση ἑνός βασιλόπαιδος γεννᾶ ἐλπίδες καί προξενεῖ χαρά ὄχι μόνο στούς αὐλικούς καί σέ ὅλο τό ἔθνος καί στούς ἐλευθέρους πολῖτες, ἀλλά ἀκόμα καί στούς κρατουμένους καί φυλακισμένους, γιατί τούς ἀναπτερώνει τίς ἐλπίδες γιά τήν ἀπελευθέρωση τους καί τό τέλος τῶν δοκιμασιῶν τους, παρομοίως κι ἡ γέννηση τῆς θεόπαιδος προξένησε ἀνεκλάλητη χαρά στούς Πατριάρχας, στούς Προφήτας, καί σέ ὅλους τούς δικαίους τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, σέ ὅλες τίς ἡρωΐδες τοῦ Ἰσραήλ πού ἀντάξια τήν εἶχαν προεικονίσει. Ἀπό πολλά χρόνια, ἀπό πολλούς αἰῶνες ἀνέμεναν τήν ἀπελευθέρωση τους καί τήν ἄνοδο στόν Παράδεισο. Τώρα ἡ Μαρία, ἡ μητέρα τοῦ Μεσσία  γεννήθηκε. Ὁ χρόνος προμηνύει τόν Ἥλιο τῆς δικαιοσύνης, τόν Ἰησοῦ, τήν ἀπελευθέρωση, τόν Παράδεισο.

γ)Χαρά στόν κόσμο.

Ὅλος ὁ κόσμος ὅλοι οἱ λαοί τῆς γῆς, Ἑβραῖοι καί Εἰδωλολάτρες ἀνέμεναν τήν ἔλευση τοῦ Λυτρωτοῦ. Ὅλοι οἱ κάτοικοι ἔτρεξαν νά Τόν ὑποδεχθοῦν, γιατί τόν νόμισαν ὡς τόν ἀπελευθερωτή πού θά ἐρχόταν ἀπό τήν Ἀνατολή, σύμφωνα μέ παλαιές παραδόσεις.

Μέ τήν γέννηση τῆς Μαρίας ἡ οἰκουμένη ὅλη ἀγάλλεται, γιατί πλησιάζει ὁ καιρός,  πού θά ἔλθει ὁ Μεσσίας καί θά ἀνακαινίσει ὅλο τόν κόσμο μέ τά σωτήρια διδάγματά του. «Ἡ γέννησή σου Θεοτόκε χαράν ἐμήνυσε πάσῃ τῇ οἰκουμένῃ» ψάλλει πολύ σωστά ἡ Ἐκκλησία.

* * * * *

Ἄς πλησιάσουμε στό εὐλογημένο λίκνο τῆς Παρθένου καί μέ τά μάτια τῆς ψυχῆς μας ἄς μελετήσουμε τί εἶναι τό βρέφος αὐτό: ΄

α) Τό ἀριστούργημα τῆς πλάσεως. Πλάσθηκε γιά νά γίνει μητέρα τοῦ Ἰησοῦ. Ἀποτελεῖ τήν κορωνίδα τῆς κτίσεως πού ἀπέκτησε τόση ἀρετή ὥστε δικαίως νά ἐπιλεγεῖ μόνη Αὐτή ἀπό ὅλες τίς γυναῖκες γιά νά γίνει ἡ μητέρα τοῦ Θεοῦ. Οἱ θεολόγοι Πατέρες τονίζουν αὐτή τήν ὑπεροχή τῆς Παρθένου Μαρίας. Γιά τόν λόγο αὐτό χρησιμοποιοῦν τό ἑξῆς παράδειγμα,

«Καθώς τό περιβόλι γίνεται γιά νά φυτευθεῖ τό δένδρο καί πάλι τό δένδρο φυτεύεται διά τόν καρπόν, τοιουτοτρόπως ὅλος ὁ νοητός καί αἰσθητός κόσμος ἔγινε διά τό τέλος τοῦτο, ἤτοι διά τήν Κυρίαν Θεοτόκον. Καί πάλιν ἡ Κυρία Θεοτόκος ἔγινε διά τόν Κύριον Ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν καί οὕτως ἐτελειώθη ἡ ἀρχαία βουλή καί ὁ σκοπός ὁ πρῶτος τοῦ Θεοῦ μέ τό νά ἀνακεφαλαιωθοῦν τά πάντα ἐν Χριστῷ καί ἡνώθη ἡ Κτίσις μέ τόν Κτίστιν οὐχί φυσικῶς, οὐχί προαιρετικῶς καί κατά χάριν, ἀλλά κατ’ αὐτήν τήν ὑπόστασιν» (Νικοδήμου Ἁγιορείτου : Ἀόρατος Πόλεμος κεφ. ΜΘ΄στή σημείωση).

β) Ἡ Κεχαριτωμένη. Ἀπό τήν πρώτη στιγμή τῆς γεννήσεώς Της ἡ Παναγία εἶναι ἡ Κεχαριτωμένη, γεμάτη ἀπό χάρη. Τά τρία θεϊκά πρόσωπα ἁμιλλῶνται γιά νά τήν στολίσουν μέ τίς καλλίτερες ἀρετές καί μέ τόν τελειότερο τρόπο.

Ἕνας πνευματικός γιά νά δείξει τόν πλοῦτο τῶν ἀρετῶν τῆς Μαρίας προσωποποιεῖ ὅλες τίς ἀρετές κάθε μία μέ τή σειρά της ἔρχεται νά στεφανώσει ἕνα μέλος τῆς Παναγίας πού εἶναι κόρη τοῦ Πατρός, Μητέρα τοῦ Υἱοῦ, Νύμφη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἡ ἀγάπη στεφανώνει τήν καρδιά, ἡ φρόνηση τή διάνοια, ἡ ἁγνότητα τό μέτωπο, ἡ γλυκύτητα τά χείλη, ἡ ὀμορφιά ὅλο τό σῶμα.

Δέν γνωρίζουμε τίποτε γιά τήν ἐξωτερική ἐμφάνιση τῆς Παρθένου Μαρίας, εἶναι ὅμως βέβαιο ὅτι τό πλήρωμα τῆς χάριτος πού γέμιζε τήν ψυχή Της ἀντανακλοῦσε στό σῶμα Της.

Τό ἐγκώμιο τοῦ κάλλους τῆς Παρθένου Μαρίας κατέθεσε ὁ πρόγονός Της βασιλεύς Σολομών μέ τά λόγια:

«Πολλαὶ θυγατέρες ἐκτήσαντο πλοῦτον, πολλαὶ ἐποίησαν δύναμιν, σὺ δὲ ὑπέρκεισαι καὶ ὑπερῇρας πάσας» (Παροιμιῶν κθ΄ 29)         

ὅπως κάποιος φυτεύει σ’ ἕνα κτῆμα διάφορα δένδρα καί συλλέγει τούς καρπούς τους, ἔτσι καί ὁ Δημιουργός Θεός φύτευσε τόν ἀμπελώνα Του καί ἀνάμεσα στά ἄλλα ὑπέροχα κλήματα διακρίθηκε ἕνα ποσό τοῦ προσφέρει τόν καλλίτερο καρπό. Αὐτό τό καλλίτερο ἕνα εἶναι ἡ Παρθένος Μαρία καί ὁ τέλειος καρπός του ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός.