Κήρυγμα Κυριακῆς 12.2.2017
Κυριακή τοῦ Ἀσώτου
ΕΙΣΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ;
Ἡ ἐλευθερία εἶναι τό πιό ἐντυπωσιακό σύνθημα τῆς ἐποχῆς μας. Κυρίως ἡ ἐλευθερία τῆς ζωῆς: νά κάνει κανείς ὅτι θέλει ὅτι τοῦ ἀρέσει. Αὐτό τό σύνθημα ἐπηρεάζει σήμερα τήν ἀτομική καί κοινωνική ζωή τῶν ἀνθρώπων.
Καί ὅμως ἐδῶ γίνεται κάποιο σοβαρό λάθος. Γίνεται σύγχυση ἀνάμεσα στίς ἔννοιες τῆς ἐλευθερίας καί τῆς ἀσυδοσίας. Γιατί πραγματικά ἐλεύθερος δέν εἶναι ἐκεῖνος πού κάνει ὅ,τι θέλει, ἀλλά ἐκεῖνος πού κάνει ὅτι πρέπει καί ὅ,τι συμφέρει στή ζωή του.
Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μιλάει σήμερα γιά δύο πλευρές τῆς ἀληθινῆς αὐτῆς ἐλευθερίας. Ἐλευθερία ἀπό τά πάθη.
Ἡ διατροφή τοῦ σώματος εἶναι βασικό χρέος κάθε ἀνθρώπου, «τά φαγητά προορίζονται γιά τήν κοιλιά καί ἡ κοιλιά γιά τά φαγητά», γράφει ὁ Ἀπόστολος. Ὡστόσο, ἡ ἁπλή αὐτή καί φυσιολογική λειτουργία, ἡ πρόσληψη δηλαδή τῶν διαφόρων τροφῶν καί ποτῶν καταντᾶ, μερικές φορές, πραγματική « δουλεία » γιά τόν ἄνθρωπο. Αὐτό συμβαίνει μέ τήν κατάχρηση φαγητῶν καί ποτῶν. Τότε, τό καθῆκον τῆς διατροφῆς καί συντηρήσεως ξεπερνᾶ τά ὅρια τοῦ πνευματικοῦ καί σωματικοῦ συμφέροντος τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ κατάχρηση αὐτή πραγματικά δέν συμφέρει στόν ἄνθρωπο. Φθείρει τήν ψυχοσωματική ὕπαρξή του καί τόν κάνει « κοιλιόδουλο » καί « ἀλκοολικό ». Στήν περίπτωση αὐτή ὁ ἄνθρωπος χάνει τελείως τήν αὐτοκυριαρχία καί τήν ἐλευθερία του. Διότι ἐλεύθερος δέν εἶναι ἐκεῖνος πού τρώει καί πίνει ὅ,τι καί ὅσο θέλει, ἀλλά ἐκεῖνος πού δέν ὑποδουλώνεται στά πάθη τῆς γαστριμαργίας καί τοῦ ἀλκοολισμοῦ.
Τό ἴδιο ἰσχύει καί γιά ἄλλες πλευρές τῆς ζωῆς. Ὅπως εἶναι ἡ ἀνάγκη τῆς ἐπιβιώσεως, τῆς ἐργασίας, τῆς ψυχαγωγίας. Ἡ ἐντός τῶν ὁρίων τῆς ἀξιοπρέπειας τοῦ ἀνθρώπου ἱκανοποίηση τῶν ἀναγκῶν αὐτῶν ὁδηγεῖ στήν πραγματική ἐλευθερία. Ἐνῶ ἡ ὑπέρμετρη ἀπορρόφηση καί προσκόλληση στό χρῆμα, τήν πολυτέλεια καί τίς διασκεδάσεις ὁδηγεῖ στήν πραγματική ὑποδούλωση τοῦ ἀνθρώπου.
Ἐλευθερία ἀπό τά ἔνστικτα.
Ὁ Δημιουργός, γιά νά μπορέσει ὁ ἄνθρωπος νά ἐκπληρώσει τόν προορισμό του στόν κόσμο, τόν προίκισε καί μέ διάφορες ἄλλες φυσιολογικές λειτουργίες καί ἔνστικτο. Τό πιό βασικό ἀπό αὐτά εἶναι τό γενετήσιο ἤ σεξουαλικό ἔνστικτο, ἡ λειτουργία τοῦ ὁποίου ἔχει σκοπό τή δημιουργία τῆς οἰκογένειας, μέσα στά πλαίσια τῆς ἀμοιβαίας ἀγάπης καί κοινωνίας τῶν συζύγων.
Ἀλλά καί αὐτή ἡ φυσιολογική λειτουργία μπορεῖ νά γίνει πάθος, «δουλεία» καί ἁμαρτία, ὅταν δέν χρησιμοποιεῖται γιά τό σκοπό πού δόθηκε ἀπό τό Θεό. Ὅταν δηλαδή ἱκανοποιεῖται πρό τοῦ γάμου ἤ ἔξω ἀπό τόν ἱερό χῶρο τῆς συζυγικῆς ἀγάπης. Αὐτή ἡ « ἐλεύθερη » καί ἄσκοπη ἱκανοποίηση τοῦ ἐνστίκτου καταντᾶ πάθος, πού ἐξουσιάζει τόν ἄνθρωπο, καταλύοντας κάθε ἴχνος τῆς ψυχοσωματικῆς ἐλευθερίας. Ἡ κακή λοιπόν χρήση τῆς γενετησίου λειτουργίας « δέν συμφέρει » στόν ἄνθρωπο, ὅπως τονίζει ὁ Ἀπόστολος. Καί ὅ,τιδήποτε καταντᾶ πάθος πού ἐξουσιάζει τόν ἄνθρωπο, δέν τόν συμφέρει πραγματικά.
Ἡ Ἀποστολική αὐτή ἡ φωνή πρέπει νά γίνει ἰδιαίτερα ἀκουστή. Διότι σήμερα ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ὑφίστανται μία « πλύση ἐγκεφάλου » πάνω στό ζήτημα αὐτό. Πολλοί καί διάφοροι « παράγοντες » ἐξυμνοῦν τή « σεξουαλική ἀπελευθέρωση » τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου. Αὐτή ὅμως ἡ λεγόμενη « ἀπελευθέρωση » τελικά « δέν συμφέρει » στόν ἄνθρωπο, οὔτε στόν ἄντρα, οὔτε στή γυναίκα, οὔτε στόν νέο οὔτε στή νέα. « Δέν συμφέρει » στήν ἀξιοπρέπεια καί τήν ἐλευθερία, στά ἰδιαίτερα αὐτά χαρίσματα, πού διακρίνουν τόν ἄνθρωπο ἀπό τό ζῶα. Τό βεβαιώνει ἡ πανάρχαια πειρά τῆς ἀνθρωπότητας καί τό πιστοποιεῖ ὁ Νόμος τοῦ Θεοῦ. Τό διεκήρυξε ὁ ἴδιος ὁ κύριος Ἰησοῦς: « ἐκεῖνος πού συστηματικά κάνει τήν ἁμαρτία εἶναι δοῦλος καί αἰχμάλωτος της ἁμαρτίας » (Ἰωάνν. η΄, 34).
Γι’ αὐτό καί ἡ προσπάθεια τοῦ χριστιανοῦ πρέπει νά συγκεντρώνεται στόν ἔλεγχο καί τή νόμιμη λειτουργία τῶν φυσιολογικῶν λειτουργιῶν τοῦ σώματος.
Αὐτή ἡ προσπάθεια θά συμβάλει στήν ἀπόκτηση πραγματικῆς ἐλευθερίας, πού δέν εἶναι ἄλλη ἀπό τή χαλιναγώγηση καί κυριαρχία τῶν παθῶν. Αὐτή, ἄλλωστε, εἶναι καί ἡ ἐλευθερία, « πού μᾶς χάρισε ὁ Χριστός » (Γαλ. ε΄, 1). Καί τόν ὕμνο αὐτῆς τῆς ἐλευθερίας ψάλλουμε ὅλοι μαζί χριστιανοί, ὅταν συγκεντρωνόμαστε στήν Ἐκκλησία: « ἐξ ὕψους κατῆλθες, ὁ εὔσπλαχνος, ταφήν καταδέξω τριήμερον, ἵνα ἡμᾶς ἐλευθέρωσῃς τῶν παθῶν, Κύριε, δόξα σοι »!
