ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΙΣ

κατὰ τὴν ἐναρκτήριον τελετὴν
Εἰς τὸ Δ´ Πανελλήνιον Λειτουργικὸν Συμπόσιον.
῾Ιερὸν Προσκύνημα τοῦ «῾Οσίου ᾿Ιωάννου τοῦ Ρώσσου»
ἐν τῶ Νέῳ Προκοπίῳ Εὐβοίας.

Τοῦ Μητροπολίτου Καισαριανῆς, Βύρωνος καὶ ῾Υμηττοῦ Δανιὴλ.
Προέδρου τῆς Εἰδικῆς Συνοδικῆς ᾿Επιτροπῆς Λειτουργικῆς ᾿Αναγεννήσεως τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος

3 - 6 Νοεμβρίου 2002

 

ΘΕΜΑ·
«Τὸ μυστήριον μέγα ἐστίν».
 Ο ΓΑΜΟΣ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
Πρὸς οἰκοδομὴν τοῦ σώματος τῆς ᾿Εκκλησίας.

 
Μητροπολίτου Καισαριανῆς, Βύρωνος καί ῾Υμηττοῦ Δανιήλ.

Μακαριώτατε ᾿Αρχιεπίσκοπε ᾿Αθηνῶν καὶ Πάσης ῾Ελλάδος,

Σεπτὲ Προκαθήμενε τῆς καθ᾿ ῾Ελλάδα ᾿Εκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, κ. κ. Χριστόδουλε.

Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Χαλκίδος, ῾Ιστιαίας καὶ Βορείων Σποράδων κ. κ. Χρυσόστομε,

Ποιμενάρχα τῆς θεοσώστου Μητροπόλεως ταύτης.

Σεβασμιώτατοι ἐν Χριστῷ ᾿Αδελφοί.

᾿Εντιμότατοι ῎Αρχοντες, κ. Βουλευτά, κ. Δήμαρχε Κηρέως

κ. ἐκπρόσωπε τοῦ Στρατηγοῦ.

᾿Ελλογιμώτατοι.

 

Πανοσιολογιώτατοι καὶ Αἰδεσιμολογιώτατοι Πατέρες.
Μέλη τοῦ Δ´ Λειτουργικοῦ Συμποσίου.
§1. Δοξολογία καὶ εὐχαριστία πρὸς τὸν Τριαδικὸν Θεὸν.

Δοξάζομε τὸν Τριαδικὸν Θεὸν ἡμῶν, τὸν Πατέρα καὶ τὸν Υἱὸν καὶ τὸ ῞Αγιον Πνεῦμα, ὅτι ἠξίωσεν ἡμᾶς συναχθῆναι ἐπὶ τὸ αὐτὸ καὶ ἐν εὐχαριστίᾳ πρὸς Αὐτὸν τὸν Πατέρα τῶν Φώτων ὑποδεχόμεθα ὑμᾶς ἅπαντας εἰς τὸ Δ´ Λειτουργικὸν Συμπόσιον, τὸ ὁποῖον συνέρχεται κατόπιν ἀποφάσεως καὶ εὐλογίας τῆς Σεπτῆς ῾Ιερᾶς Συνόδου ἡμῶν ὑπὸ τὴν αἰγίδα τοῦ Προέδρου Αὑτῆς Μακαριωτάτου ᾿Αρχιεπισκόπου ᾿Αθηνῶν καὶ Πάσης ῾Ελλάδος κ. κ. Χριστοδούλου, τῇ προφρόνῳ φιλοξενίᾳ τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Χαλκίδος κ. κ. Χρυσοστόμου καὶ εἰς τὸ Εὐαγές τοῦτο Καθίδρυμα τοῦ «῾Οσίου ᾿Ιωάννου τοῦ Ρώσσου».

῾Υποδεχόμεθα τοὺς ἀγαπητοὺς ἐκπροσώπους τῶν ῾Ιερῶν Μητροπόλεων, οἵτινες συνῆλθον πρὸς μελέτην τοῦ θέματος· «Τὸ μυστήριον τοῦτο μέγα ἐστίν» (᾿Εφεσ. ε´ 32), ῾Ο Γάμος στὴν ᾿Ορθόδοξη ᾿Εκκλησία». Εἰς τὰς διαφόρους πτυχὰς τοῦ θέματος θὰ ἀναφερθῶσιν οἱ ἐκλεκτοὶ εἰσηγηταί, οἱ ὁποῖοι ἀνέλαβον προθύμως νὰ ἀναπτύξωσιν τὴν εἰσήγησιν αὐτῶν, ὡς τὸ ἀνὰ χεῖρας πρόγραμμα ἀναγράφει.

 

᾿Εκ προσώπου τῆς ᾿Οργανωτικῆς ᾿Επιτροπῆς τοῦ παρόντος Συμποσίου εὐχαριστοῦμεν ἅπαντας θερμῶς διὰ τὸν κόπον, ὃν κατέβαλον προκειμένου νὰ παρουσιάσωσι τὴν εἰσήγησιν αὐτῶν.
§ 2. ῾Η διαδρομὴ καὶ ὁ σκοπὸς τῶν Λειτουργικῶν Συμποσίων.

῾Ο σκοπὸς τῶν συγκαλουμένων Λειτουργικῶν Συμποσίων εἶναι ἡ μελέτη τῆς θείας λατρείας καὶ ἡ ὀφειλομένη ἀντιμετώπισις τῶν ἀνακυπτόντων προβλημάτων, ὥστε ἡ θεία λατρεία νὰ ἐκφράζῃ τὴν πίστιν καὶ τὸ βίωμα τῆς ᾿Εκκλησίας ἡμῶν καὶ νὰ τελῆται συμφώνως πρὸς τὴν μακραίωνα παράδοσιν αὐτῆς, ἥτις διεμορφώθη ἐντὸς μιᾶς ἱστορικῆς πορείας ὑπὸ δεδομένας συνθήκας, ἐντὸς τόπου καὶ χρόνου καὶ ὑπὸ συγκεκριμένων παραγόντων.

῞Οσοι μετέχετε εἰς τὰ Συμπόσια αὐτὰ, μετέχετε εἰς τὴν σπουδὴν καὶ μελέτην ἑνὸς θέματος καὶ καλεῖσθε, ὅπως θέσητε ἐν συνεχείᾳ τὰ προκύπτοντα συμπεράσματα ὑπ᾿ ὄψιν τῶν Σεβασμιωτάτων Ποιμεναρχῶν ὑμῶν, οἵτινες καὶ θὰ ἀποφασίσωσι τὰ δέοντα εἷς ἕκαστος διὰ τὴν ἐκκλησιαστικὴν ᾿Επαρχίαν αὐτοῦ.

Διὰ νὰ εἰσαχθῶμεν εἰς τὸ περιβάλλον αὐτῶν τῶν Λειτουργικῶν Συμποσίων ὑπενθυμίζομεν, ὅτι τὰ προηγούμενα Λειτουργικὰ Συμπόσια ἐπραγματοποιήθησαν ὡς ἑξῆς·

Τὸ 1999 εἰς τὴν ῾Ιερὰν Μονὴν Πεντέλης μὲ θέμα «τὸ Μυστήριον τοῦ Βαπτίσματος».

Τὸ 2000 εἰς τὸν Βόλον, εἰς τὴν ῾Ιερὰν Μητρόπολιν Δημητριάδος καὶ ῾Αλμυροῦ μὲ θέμα «τὴν Λειτουργικὴν ᾿Ανανέωσιν».

Τὸ 2001 εἰς τὴν Νεάπολιν Θεσσαλονίκης, εἰς τὴν ῾Ιεράν Μητροπόλιν Νεαπόλεως καὶ Σταυρουπόλεως μὲ θέμα «τὴν Θείαν Λειτουργίαν».

Κατὰ τὸ παρὸν ἔτος 2002 εἰς τὴν ῾Ιερὰν Μητρόπολιν Χαλκίδος, εἰς τὸ Νέον Προκόπιον Εὐβοίας, μὲ θέμα τὸ Μυστήριον τοῦ Γάμου.
§ 3. ῾Η ἔννοια τῆς Λειτουργικῆς ᾿Αναγεννήσεως.

 

᾿Επειδὴ τὸ αἴτημα τῆς Λειτουργικῆς ᾿Αναγεννήσεως ἀπασχολεῖ οὕτως ἢ ἄλλως τὴν σκέψιν ποιμένων καὶ πιστοῦ λαοῦ, ἐπιτρέψατε εἰς ἐμέ, ἵνα ἐπισημάνω καὶ αὖθις πρὸς ἄρσιν παρεξηγήσεων καὶ σκοπίμων ἐνδεχομένως παρανοήσεων τὴν ἔννοιαν τοῦ ὅρου αὐτοῦ διὰ νὰ κατανοηθῇ ἅπαξ ἔτι καὶ ὑπὸ ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι διὰ πρώτην φορὰν συμμετέχουν εἰς Λειτουργικὸν Συμπόσιον.

Διὰ τοῦ ὅρου Λειτουργικὴ ᾿Αναγέννησις ἐννοοῦμεν τὴν συνειδητὴν καὶ ἐνεργόν συμμετοχὴν τοῦ πιστοῦ εἰς τὴν θείαν λατρείαν κατόπιν λειτουργικῆς ἀγωγῆς, ἡ ὁποία θὰ στηρίζεται εἰς τὴν ἀκριβῆ γνῶσιν, κατόπιν ἐπιστημονικῆς ἐρεύνης καὶ βεβαιώσεως, τόσο τῆς λειτουργικῆς καὶ λατρευτικῆς παραδόσεως, ὅσο καὶ τῆς συγχρόνου πραγματικότητος καὶ τῶν πνευματικῶν ἀναγκῶν τοῦ πιστοῦ λαοῦ, τῆς πιστευούσης καὶ λατρευούσης ἐκκλησιαστικῆς Κοινότητος.

Εἰς τὴν ᾿Επιτροπήν ἡμῶν φρονοῦμεν, ὅτι οἱ ὑπεύθυνοι Ποιμένες τῆς ᾿Εκκλησίας ἔχουσι τὸ δικαίωμα καὶ τὴν εὐθύνην, ὅπως προΐστανται τῆς λατρείας, οὕτως καὶ νὰ προΐστανται τῆς μερίμνης διὰ νὰ διαμορφώνωσι τὴν λατρείαν τοῦ ζῶντος Θεοῦ ἡμῶν καὶ Πατρὸς κατὰ τοὺς δύο προηγουμένους ἄξονας.

Καὶ χαιρόμεθα, διότι ἅπαντες, ὅσοι εἴμεθα συνηγμένοι σήμερον ἐδῶ, ἀναζητοῦμεν τοῦτο τὸ δέον, ἵνα ͺᾖ ἡ λατρεία τοῦ Θεοῦ λογικὴ καὶ νὰ γίνεται «ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ» (᾿Ιωαν.δ´ 23), εὐτάκτως «πάντα εὐσχημόνως καὶ κατὰ τάξιν γινέσθω» (Α´ Κορ. ιδ´ 40) καὶ «μετὰ αἰδοῦς καὶ εὐλαβείας» (῾Εβρ. ιβ´ 28).
§ 4. ῾Ο σκοπὸς ἐπιλογῆς τοῦ θέματος τοῦ παρόντος Λειτουργικοῦ Συμποσίου.

 

῾Η ἐπιλογὴ τοῦ θέματος ἐπεβλήθη ὑπ᾿ αὐτῶν τῶν συνθηκῶν, ὑφ᾿ ἃς τελεῖται τὸ Μυστήριον τοῦ Γάμου, τὸ Μέγα τοῦτο Μυστήριον, κατὰ τὰς ἡμέρας ἡμῶν καὶ ἰδιαιτέρως εἰς τὰς πολυπληθεῖς ἐνορίας, αἵτινες χρῄζουσι μελέτης, συζητήσεως καὶ ἐνδελεχοῦς ἐξετάσεως πρὸς λῆψιν τῶν ἀναγκαίων μέτρων ὑπὸ τῶν ἁρμοδίων ἐκκλησιαστικῶν ὀργάνων.

Εἶναι ὀδυνηρὸν καὶ ἀπαράδεκτον οἱ Ποιμένες νὰ τελοῦμεν τὴν Θείαν Λατρείαν, τὰ ῾Ιερὰ Μυστήρια καὶ τὰς ῾Ιερὰς ᾿Ακολουθίας, ὑπὸ τὴν πίεσιν τῶν διαφόρων ἐμπλεκομένων εἰς τὴν τέλεσιν αὐτῶν, καὶ νὰ συρόμεθα εἰς πρακτικάς, ἥκιστα προαγούσας τὸν σκοπὸν τελέσεως τούτων.

Τὸ Μυστήριον τοῦ Γάμου, δὲν θέλω, δὲν τολμῶ νὰ πῶ, ὅτι ἔχει ἀπωλέσει τὴν ἱερότητα αὐτοῦ καὶ ἔχει ἐκτραπεῖ εἰς γεγονὸς κοινωνικόν.

Πάντως ἀποτελεῖ ἕνα ποιμαντικὸν πρόβλημα, εἰς τὸ ὁποῖον ὑποχρεούμεθα, ἵνα ἐγκύψωμεν μετὰ ἐνδιαφέροντος διὰ νὰ παραμείνῃ «μυστήριον μέγα» καὶ νὰ μὴν ἐκκοσμικευθῇ καὶ ἀλλοτριωθῇ.

Διὰ τοῦ παρόντος Συμποσίου ἐπιδιώκομεν, ἵνα ὑπομνήσωμεν τὴν ἱερότητα τοῦ μυστηρίου τοῦ Γάμου καὶ ἀναδείξωμεν τὴν μεγάλην σημασίαν αὐτοῦ καὶ νὰ ἀναχαιτίσωμεν τοὺς ἐπιτιθεμένους ἔναντι τῆς ἱερότητος αὐτοῦ, ὅπου μεθ᾿ ἑνὸς συμβολαίου συμβιώσεως ἀντικαθίστανται αἱ ἱεραὶ ἔννοιαι τοῦ Γάμου καὶ τῆς Οἰκογενείας
§5. Εὐχαριστίες.

 

῾Ως Πρόεδρος τῆς ᾿Οργανωτικῆς ᾿Επιτροπῆς τοῦ παρόντος Δ´ Πανελληνίου Λειτουργικοῦ Συμποσίου ὀφείλω, ἵνα ἀπευθύνω εὐχαριστίας ·

α) Εἰς τὴν ῾Ιερὰν Σύνοδον τῆς ᾿Εκκλησίας ἡμῶν καὶ τὸν Μακαριώτατον ᾿Αρχιεπίσκοπον ᾿Αθηνῶν, τὸν πεπνυμένον Προκαθήμενον τῆς καθ᾿ ῾Ελλάδα ᾿Εκκλησίας καὶ Σεπτὸν Πατέρα ἡμῶν κ. κ. Χριστόδουλον, διότι ἀνέθεσαν εἰς τὴν Ταπεινότητα ἡμῶν καὶ τὰ περὶ ἐμὲ ἐπίλεκτα καὶ σεβαστὰ μέλη τῆς Εἰδικῆς Συνοδικῆς ᾿Επιτροπῆς Λειτουργικῆς ᾿Ανανεώσεως τὴν διοργάνωσιν τοῦ παρόντος Συμποσίου.

 

β) Τὴν φιλοξενοῦσαν ἡμᾶς ῾Ιερὰν Μητρόπολιν Χαλκίδος, ῾Ιστιαίας καὶ Βορείων Σποράδων καὶ εἰδικώτερον τὸν ἀγαπητὸν ἐν Χριστͺῷ ᾿Αδελφὸν, Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην Χαλκίδος, ῾Ιστιαίας καὶ Βορείων Σποράδων κ. Χρυσόστομον, διότι ἀπεδέχθη τὴν παράκλησιν, ὅπως φιλοξενήσῃ τὸ Λειτουργικὸν Συμπόσιον ἡμῶν καθὼς καὶ τὰ μέλη τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου τοῦ Σεβασμίου Προσκυνήματος «τοῦ ῾Οσίου ᾿Ιωάννου τοῦ Ρώσσου», διότι φιλοξενεῖ ἡμᾶς εἰς τὰς ἐγκαταστάσεις αὐτοῦ καὶ ἁπαξάπαντας τοὺς καλοὺς καὶ ἱκανοὺς συνεργάτας τῆς ῾Ιερᾶς Μητροπόλεως, οἱ ὁποῖοι θὰ κοπιάσωσι δι᾿ ἡμᾶς ἅπαντας.

γ) Τρίτον ὀφείλω νὰ εὐχαριστήσω τοὺς χορηγοὺς τοῦ Συμποσίου ἡμῶν.

 

1. Τὴν ῾Ιερὰν Σύνοδον τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος.

2. Τὴν ᾿Αποστολικὴν Διακονίαν τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος.

3. Τὴν ῾Ιερὰν Μητρόπολιν Χαλκίδος.

4. Τὸ ῾Ιερὸν Προσκύνημα «τοῦ ῾Οσίου ᾿Ιωάννου τοῦ Ρώσσου.

5. Τὴν ῾Ιερὰν Μητρόπολιν Καισαριανῆς, Βύρωνος καὶ ῾Υμηττοῦ.

6. Τὴν ῾Ιερὰ Μονὴν ῾Οσίου Δαυΐδ τοῦ ἐν Εὐβοίᾳ.

7. Τὴν ῾Ιερὸν Ναὸν τῆς ῾Αγίας Φιλοθέης ᾿Αθηνῶν.

8. Τὸν Δῆμον Κηρέως.

9. Τὰς ᾿Εκδόσεις «ΑΚΡΙΤΑΣ».

 

δ) Τέταρτον εὐχαριστῶ τὰ μέλη τόσον τὰ τακτικὰ, ὅσον καὶ τὰ ἀναπληρωματικὰ τῆς Εἰδικῆς Συνοδικῆς ᾿Επιτροπῆς Λειτουργικῆς ᾿Ανανεώσεως·

1) Τὸν Πανοσιολογιώτατον ᾿Αρχιμανδρίτην κ. ᾿Ηλίαν Μαστρογιαννόπουλον 2) τὸν Αἰδεσιμολογιώτατον Πρωτοπρεσβύτερον κ. ᾿Ελευθέριον Χαβάντζαν 3) τὸν Αἰδεσιμολογιώτατον Πρωτοπρεσβύτερον κ. Κωνσταντῖνον Καραϊσαρίδην 4) τὸν Αἰδεσιμολογιώτατον Πρωτοπρεσβύτερον κ. Νικόλαον ᾿Ιωαννίδην 5) τὸν Αἰδεσιμολογιώτατον Πρωτοπρεσβύτερον κ. Θεόδωρον Κουμαριανὸν 6) τὸν ᾿Ελλογιμώτατον κ. ᾿Ιωάννην Φουντούλην 7) ᾿Ελλογιμώτατον κ. Πέτρον Βασιλειάδην 8) τὸν ᾿Ελλογιμώτατον κ. Γρηγόριον Στάθην 9) τὸν ᾿Ελλογιμώτατον κ. Γεώργιον Φίλιαν 10) τὸν ᾿Ελλογιμώτατον κ. Παναγιώτην Σκαλτσῆν καὶ 11) τὸν ᾿Εντιμότατον κ. ᾿Αριστείδην Πανώτην.

῞Απαντες ἀπὸ τῆς συστάσεως τῆς ᾿Επιτροπῆς ἡμῶν καὶ τῆς συμμετοχῆς αὐτῶν εἰς αὐτὴν συνεισφέρουσι διὰ τὴν προαγωγὴν καὶ ἐπίτευξιν τοῦ σκοποῦ τῆς συστάσεως αὐτῆς, ὅστις ἀποτελεῖ ἰσχυρὸν αἴτημα τῆς ᾿Εκκλησίας ἡμῶν συγκιρνῶντες τὴν ἐπιστημονικὴν ἔρευναν καὶ ἀλήθειαν μετὰ τῆς ὑπευθύνου ποιμαντικῆς μερίμνης καὶ ἀνησυχίας. ᾿Ιδιαιτέρως ἀπευθύνω εὐχαριστίας εἰς τὸν Αἰδεσιμολογιώτατον Πρωτοπρεσβύτερον κ. Δημήτριον Τζέρπον διὰ τὴν συμβολὴν αὐτοῦ εἰς τὸ ἔργον τῆς ᾿Επιτροπῆς.

 

ε) Πέμπτον εὐχαριστίας θερμὰς καὶ αὖθις ἀπευθύνω εἰς τούς ἐκλεκτοὺς εἰσηγητάς, οἵτινες θὰ ἀναπτύξωσιν εἰς τὸ Συμπόσιον ἡμῶν τὰς εἰσηγήσεις αὐτῶν.
ς) Τέλος εὐχαριστῶ τὰ μέλη τοῦ Συμποσίου ἡμῶν, ἅπαντας τοὺς τιμιωτάτους καὶ σεμνοτάτους ἐκπροσώπους τῶν ῾Ιερῶν Μητροπόλεων, οἱ ὁποῖοι ἀφοῦ ἐνωτισθῶσιν ἐνταῦθα τὰ θεῖα τοῦτα ρήματα ἐν συνεχείᾳ θὰ τὰ μεταφέρωσιν εἰς τὰ περιβάλλοντα αὐτῶν καὶ εἰς τὰς κατὰ τόπους ἱερὰς συνάξεις τῶν πρεσβυτέρων τελούσας ὑπὸ τὴν ποιμαντικὴν καθοδήγησιν τῶν ἑκασταχοῦ Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτῶν τῆς ῾Αγιωτάτης ᾿Εκκλησίας ἡμῶν, ἵνα καὶ οἱ λοιποὶ μετάσχωσι τῆς γνώσεως ταύτης καὶ τοῦ κοινοῦ προβληματισμοῦ ἡμῶν.

«Τῷ δὲ Βασιλεῖ τῶν αἰώνων
ἀφθάρτῳ, ἀοράτῳ, μόνῳ σοφῷ Θεῷ
τιμὴ καὶ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν»
(Α´ Τιμ. α´ 17).