logo


ΣΧΟΛΙΑ ΕΠΙ ΤΟΥ ΙΔΙΟΜΕΛΟΥ
Τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου
Καισαριανῆς, Βύρωνος καί Ὑμηττοῦ
κ. ΔΑΝΙΗΛ

 
   

Δεῦτε ἐκκαθάρωμεν ἑαυτούς, ἐν ἐλεημοσύναις καὶ οἰκτιρμοῖς πενήτων, μὴ σαλπίζοντες, μὴ δημοσιεύοντες ἡμῶν τὴν εὐποιΐαν· μὴ ἐπιγνώτω ἡ ἀριστερά, τῆς δεξιᾶς τὸ ἔργον· μὴ σκορπίσῃ ἡ κενοδοξία, τὸν καρπὸν τῆς ἐλεημοσύνης· ἀλλ᾿ ἐν κρυπτῷ, τῷ τὰ κρυπτὰ εἰδότι κράξωμεν· Πάτερ, ἄφες τὰ παραπτώματα ἡμῶν, ὡς φιλάνθρωπος.

(᾿Απόδοσις· ᾿Ελᾶτε νὰ καθαρίσουμε τοὺς ἑαυτούς μας μὲ ἐλεημοσύνες καὶ συμπαθητικὴ διάθεσι (σπλάχνα οἰκτιρμῶν) πρὸς τοὺς πτωχούς, χωρὶς νὰ διατυμπανίζουμε καὶ νὰ φανερώνουμε ὅ,τι καλὸ κάνουμε. ῍Ας μὴ γνωρίζη τὸ ἀριστερὸ χέρι τὶ ἔργο ἔκανε τὸ δεξί, καὶ ἂς μὴ σκορπίζει ἡ κενοδοξία τὸν καρπὸ ποὺ ἐπιφέρει ἡ ἐλεημοσύνη. Νὰ ἐργαζόμεθα τὸ καλὸ κρυφὰ, καὶ σ᾿ Αὐτὸν ὁ ῾Οποῖος γνωρίζει τὰ κρυπτὰ ἂς κράξουμε, Πάτερ συγχώρησε τὰ παραπτώματά μας, ᾿Εσὺ ποὺ εἶσαι φιλάνθρωπος).

῾Η κάθαρσις

1. «Δεῦτε ἐκκαθάρωμεν ἑαυτούς, ἐν ἐλεημοσύναις καὶ οἰκτιρμοῖς πενήτων».

῾Ο Κύριος ἀπευθυνόμενος στοὺς Φαρισαίους καὶ κατ᾿ ἐπέκτασι στοὺς μαθητές Του ἐπισημαίνει τὴν ἀνάγκη ἐσωτερικῆς καθάρσεως μὲ τοὺς λόγους· «Φαρισαῖε τυφλέ, καθάρισον πρῶτον τὸ ἐντὸς τοῦ ποτηρίου καὶ τῆς παροψίδος, ἵνα γένηται καὶ τὸ ἐκτὸς αὐτῶν καθαρόν» (Ματθ. κγ´ 26).

Μὲ τὴν ἐπισήμανσι αὐτὴ ὁ Κύριός μας θέτει τὴν βάσι τῆς εὐσέβειας τῶν μαθητῶν Του κατὰ τὸν λόγον Του· «λέγω γὰρ ὑμῖν ὅτι ἐὰν μὴ περισσεύσῃ ἡ δικαιοσύνη ὑμῶν πλεῖον τῶν γραμματέων καὶ Φαρισαίων, οὐ μὴ εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. ε´ 20).

Συνεπῶς ὁ μαθητὴς τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ ὀφείλει κατὰ τὸν πνευματικὸ ἀγῶνα του νὰ καθαρίσει τὸ ἐσωτερικὸ τῆς ὑπάρξεώς του ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, νὰ καθαρίσει τοὺς διαλογισμούς του, τὰ συναισθήματά του, τὶς ἐπιθυμίες του, ὅλες τὶς κινήσεις τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ νοός του κατὰ τὴν προτροπὴ τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου «καθαρίσωμεν ἑαυτοὺς ἀπὸ παντὸς μολυσμοῦ σαρκὸς καὶ πνεύματος» (Β´ Κορινθ. ζ´ 1).

῾Η ᾿Εκκλησία καλεῖ τὸν πιστὸ νὰ καθαρίσει τὴν ψυχή του μὲ τὴν ἐλεημοσύνη καὶ τοὺς οἰκτιρμούς του πρὸς τοὺς πτωχούς.

῾Η ἐλεημοσύνη εἶναι ἡ ἀρετή, ποὺ πρέπει νὰ χαρακτηρίζει τοὺς μαθητὲς τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ.

2. ᾿Εν συνεχείᾳ ἡ ᾿Εκκλησία μας θέτει τοὺς κανόνες ἀσκήσεως τῆς χριστιανικῆς ἐλεημοσύνης.

«μὴ δημοσιεύοντες ἡμῶν τὴν εὐποιΐαν· μὴ ἐπιγνώτω ἡ ἀριστερά, τῆς δεξιᾶς τὸ ἔργον».

Οἱ φράσεις αὐτὲς τοῦ ἰδιόμελου εἶναι ἐμπνευσμένες ἀπὸ τὴν διδασκαλία τοῦ Κυρίου στὴν ἐπὶ τοῦ ῎Ορους ὁμιλία Του «Προσέχετε τὴν ἐλεημοσύνην ὑμῶν μὴ ποιεῖν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖς· εἰ δὲ μήγε, μισθὸν οὐκ ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑμῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς» (Ματθ. στ´ 1-4).

Τὸ κίνητρο τῆς ἐλεημοσύνης γιὰ τὸν πιστὸ πρέπει νὰ εἶναι ἡ ἀγάπη γιὰ τὸν ἀδελφὸ καὶ ὄχι ὁ ἐντυπωσιασμὸς καὶ ὁ ἐγωϊσμός.

3. ᾿Εν συνεχείᾳ ἡ ᾿Εκκλησία ἐπισημαίνει τὸν κίνδυνο, ὁ ὁποῖος ἀπειλεῖ τὴν ἐλεημοσύνην, δηλαδὴ τὴν κενοδοξία.

«μὴ σκορπίσῃ ἡ κενοδοξία, τὸν καρπὸν τῆς ἐλεημοσύνης».

Οἱ Πατέρες μας ἐπισημαίνουν ὅτι ἡ κενοδοξία διαλύει, σκορπίζει τὸν καρπὸν τοῦ πνευματικοῦ ἀγῶνος. ᾿Απ᾿ αὐτὴν πρέπει νὰ προστατευθῆ ὁ πιστός. ῎Αριστο παράδειγμα πρὸς ἀποφυγὴ κενοδοξίας ὁ Κύριος μᾶς ἔδωσε τὴν περίπτωσι τοῦ Φαρισαίου. ῾Ο ἀπόστολος Παῦλος, τὸ στόμα τοῦ Χριστοῦ, διδάσκει τό «μὴ ὑπερφρονεῖν παρ᾿ ὃ δεῖ φρονεῖν, ἀλλὰ φρονεῖν εἰς τὸ σωφρονεῖν» (Ρωμ. ιβ´ 3).

4. «ἀλλ᾿ ἐν κρυπτῷ, τῷ τὰ κρυπτὰ εἰδότι κράξωμεν· Πάτερ, ἄφες τὰ παραπτώματα ἡμῶν, ὡς φιλάνθρωπος».

Δύο εἶναι οἱ προτροπὲς τῆς ᾿Εκκλησίας μας· Πρῶτον νὰ κρύβουμε τὸν πνευματικὸ ἀγῶνα κατὰ τὸν ᾿Αποστολικὸ λόγο «ἀπεθάνετε γὰρ, καὶ ἡ ζωὴ ἡμῶν κέκρυπται σὺν τῷ Χριστῷ ἐν τῷ Θεῷ· ὅταν ὁ Χριστὸς φανερωθῇ, ἡ ζωὴ ἡμῶν, τότε καὶ ἡμεῖς σὺν αὐτῷ φανερωθήσεσθε ἐν δόξῃ» (Κολ. γ´ 3-4).

Εἶναι προφανὲς, ὅτι κι αὐτὴ ἡ πρότασις εἶναι ἐμπνευσμένη ἀπὸ τοὺς λόγους τοῦ Κυρίου «ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεημοσύνη ἐν τῷ κρυπτῷ, καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ ἀποδώσει σοι ἐν τῷ φανερῷ» (Ματθ. στ´ 4).

Δεύτερον νὰ ζητοῦμε τὴν ἄφεσι τῶν παραπτωμάτων μας.

῾Η ἐλεημοσύνη μᾶς δίδει τὴν παρρησία νὰ παρακαλέσουμε τὸν Κύριο νὰ συγχωρήσει τὰ παραπτώματά μας.

Κι αὐτὴ ἡ πρότασις εἶναι ἐμπνευσμένη ἀπὸ τοὺς λόγους τοῦ Κυρίου μας γιὰ τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο θὰ συγχωρηθοῦμε.

῾Η ἄφεσις τῶν παραπτωμάτων, ἡ συγγνώμη καὶ ἡ ἀνεξικακία ἀποτελοῦν ἀπαράβατο ὅρο, προϋπόθεσι γιὰ νὰ συγχωρηθοῦμε. Γνωστὴ εἶναι καὶ ἡ παραβολὴ τοῦ Κυρίου γιὰ τὸν κακὸ δοῦλο (Ματθ. 23-35).

«᾿Εὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καὶ ὑμῖν ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος· ἐὰν δὲ μὴ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑμῶν ἀφήσει τὰ παραπτώματα ὑμῶν» (Ματθ. στ´ 14-15).